Тухумдон саратони белгилари даволаш

Бошқа гинекологик саратон билан солиштирганда, тухумдон саратони дастлабки босқичларда деярли ҳеч қандай дастлабки белгиларни кўрсатмайди. Мунтазам ултратовуш текшируви тухумдон саратони ташхисида катта рол ўйнайди, бу ерда эрта ташхис қўйиш муҳимдир. Мемориал саломатлик гуруҳи гинекология ва акушерлик бўлими ва онкология мутахассислари тухумдон саратони ҳақида маълумот беришди.

Тухумдон саратони нима?

Тухумдонларнинг асосий тузилишини эпителия ҳужайралари ташкил қилади, улар тўқималарида жуда кўп турли хил ҳужайраларни ўз ичига олади. Тухумдон саратони эпителия ҳужайраларида ёки эмбрион даврига тегишли ҳужайраларда назоратсиз бўлиниш ва кўпайиш натижасида пайдо бўлиши мумкин. Кўпинча менопаузадан кейин кузатиладиган тухумдон саратонининг 80% эпителия тўқималарида учрайди. 20 ёшгача бўлган тухумдон саратонининг 60 фоизида эмбрион ўсмалари кузатилади.

ТУХУМОДОН СAРAТИНИ БЕЛГИЛAРИ ҚAНДAЙ?

Тухумдон саратони белгилари кўпинча ўзини кўрсатмайди. Тухумдон саратони билан боғлиқ аломатларнинг аксарияти беморга хос бўлса-да, одатий топилмалар йўқ. Тухумдон саратонининг аломатлари сифатида кўплаб касалликларнинг аломати сифатида ҳам айтиш мумкин; қорин оғриғи, шиширади ва ошқозон бузилишларини санаб ўтиш мумкин.

Тухумдон саратонининг илғор босқичларида қорин бўшлиғида пайпасланадиган масса, пастга қараб босим ҳисси, қорин бўшлиғида суюқлик тўпланиши, қорин бўшлиғи шишиши, атрофдаги органларга босим туфайли сийдик ва ичак шикоятлари кўринади.

Тухумдон саратонининг айрим турларида гормонал номутаносиблик кузатилиши мумкин. Натижада, ҳайз даврининг бузилиши, эркак гормони секрецияси кучайиши билан соч ўсиши, эркак типидаги соч тўкилиши кузатилиши мумкин. Тухумдон саратони шикоятларининг аксарияти қорин бўшлиғининг шишиши билан боғлиқ.

Тухумдон саратонининг умумий белгиларини қуйидагича санаб ўтишимиз мумкин;

• Ичак одатларининг ўзгариши, айниқса ич қотишининг кўриниши,
• Қувиқ одатларининг ўзгариши, тез-тез сийиш зарурати,
• Иштаҳани йўқотиш ёки тезда тўйиш ҳисси
• вагинал қон кетиш,
• Озиш,
• Қорин бўшлиғида босим ва шишиш ҳисси,
• Тўлиқлик ёки касıкта оғриқ,
• Узоқ муддатли ҳазмсизлик, газ ёки кўнгил айниш.

Тухумдон саратонига нима сабаб бўлади?

Тухумдон саратонининг сабаблари жуда аниқ маълум бўлмаса-да, баъзи хавф омиллари ушбу касалликка сабаб бўлганлигини таъкидлаш мумкин. Тухумдон саратонининг сабаблари орасида генетик, атроф-муҳит ва гормонал омиллар кўрсатилиши мумкин. Тухумдон саратонининг сабабларини қуйидагича санаб ўтишимиз мумкин;

Оилада кўкрак ёки тухумдон саратони бўлганлар хавф остида.

Сўнгги йилларда баъзи генлардаги ўзгаришлар тухумдон саратони хавфининг ошишига олиб келди.
Овуляцияни кучайтирадиган дори-дармонларни истеъмол қилганларда тухумдон саратони хавфи ортади.
Туғилишни назорат қилиш таблеткаларидан фойдаланиш тухумдон саратони хавфини камайтиради.
Тухумдон саратони хавфи ҳеч қачон ҳомиладор бўлмаганларда юқори. Туғилганларда хавф камаяди.

ТУХУМОДОН СAРТОНИ ҚAНДAЙ ТAШХИСЛAНAДИ?

Тухумдон саратонини ерта ташхислаш бошқа барча саратонларда бўлгани каби жуда муҳимдир. Эрта ташхис қўйиш учун аёлларга йиллик мунтазам гинекологик назоратни кечиктирмаслик тавсия етилади. Гинекологик текширувда пайпасланадиган масса ёки ултратовуш текшируви пайтида тухумдонларда кўринадиган масса саратон касаллигига ерта аралашиш имкониятини беради.

Тухумдонлардаги ҳар бир кист саратон емас. Aйниқса, репродуктив ёшдаги аёлларда учрайдиган кисталарнинг аксарияти оддий ва зарарсиз кисталардир. Вақт ўтиши билан ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетадиган бу кисталар саратон хавфини ўз ичига олмайди. Шу сабабли, мутахассис шифокор томонидан ултратовуш текширувида кузатилган кисталар зарарли ёки танага салбий таъсир кўрсатмаслиги аниқланади. Бундан ташқари, менопаузадаги аёлларда ва ҳайздан олдинги ёш қизлардаги барча турдаги кистлар ўсимта хавфига очиқ. Буни, албатта, шу нуқтаи назардан баҳолаш керак.

Тухумдон кисталари ва ўсма хусусиятларига эга бўлган массаларнинг илғор босқичларида ўсма белгилари қонда текширилади. Баъзи ўсимта белгилари (айниқса, CA 125) тухумдон ўсмаларининг айрим турларида кўтарилади. Бироқ, CA125 ва бошқа ўсма белгиларининг юқори даражаси ҳар доим ҳам масса саратон эканлигини кўрсатмайди ва паст ўсма белгилари саратонни истисно қилмайди. Ўсимта белгиларидан ташқари, Допплер ултратовуш текшируви ҳам қон оқимининг ўзгаришини кўрсатиб, яхши ва ёмон хулқли ўсмаларни ажратишга ёрдам беради. Бу усулларнинг барчаси ёрдамчи усуллардир. Уларнинг ҳеч бири аниқ ташхис қўйиш учун етарли эмас. Ўсимта деб ҳисобланган кисталар ва ўсмалардан (хавфли ёки ёмон хулқли) фарқлаб бўлмайдиган ҳолларда жарроҳлик амалиётини ўтказиш ва операция вақтида патологик намуна биопсия олиш аниқ ташхисни таъминлайди.

Кист борлигида, агар ўсимта белгилари ва Допплер текшируви нормал бўлса, ултратовуш ва текширув билан ўсимтани кўрсатадиган топилмалар йўқ, агар кист 8 см дан кичик бўлса, уни бир муддат кузатиш мумкин. Кузатув вақтида қисқариш ёки йўқ бўлиб кетиш бўлмаса, операцияга афзаллик берилади.

Тухумдон саратони қандай даволанади?

Тухумдон саратонини даволаш жарроҳлик йўли билан амалга оширилади ва нафақат бачадон ва тухумдонлар, балки танада сақланиб қолиши мумкин бўлган барча тўқималар ҳам олиб ташланади. Жарроҳликдан кейин кимётерапия қўлланилади. Операция тухумдон саратонининг барча босқичларида қўлланилади. Тухумдон саратонини даволашда, агар массани олиб ташлаш ҳаётий органларга зарар етказиш хавфи бўлса, биринчи навбатда кимётерапия билан массани камайтиришга қаратилган. Кейинчалик, жарроҳлик усули принципи билан саратон массалари ва тўқималарига аралашади. Тухумдон саратони операциясидан сўнг, саратон бутун танага тарқалмаса, кимётерапия керак бўлмаслиги мумкин. Aгар тухумдон саратони тарқалган бўлса, кимётерапия ёки радиотерапия қўлланилиши керак. Кимётерапия касалликнинг босқичига қараб фарқ қилса-да, операциядан кейин 6-9 цикл қўлланилади.

Юмурталик саратонини даволашнинг янги муқобил усуллари ҳозирда мамлакатимизда тез-тез қўлланилмоқда. Мақсадли воситалар билан даволаш даволаниш еҳтимолини оширади, омон қолишни узайтиради ва сезиларли симптоматик йенгилликни таъминлайди. Тухумдон саратонини даволашда репродукцияни ҳимоя қилишга катта еътибор берилади. Aйниқса, ерта ёшда кўрилган жинсий ҳужайрали тухумдон саратони ва чегара типидаги тухумдон саратонида фақат саратон тўқимаси ёки саратон тухумдони олиб ташланади ва бачадон ва қарама-қарши тухумдонни ҳимоя қилиш орқали ҳомиладор бўлиш мумкин.

Тухумдон саратони ҲAҚИДA КЎП СЎРAЛAДИГAН СAВОЛЛAР

Тухумдон саратонининг босқичлари қандай?
Тухумдон саратонини даволашда қайси босқичда ташхис қўйилганлиги жуда муҳимдир. Саратон тухумдонингиздан унинг атрофига ва унинг атрофидаги органларга тарқалдими ёки йўқлигини билиш керак. Тухумдон саратони босқичлари саратоннинг тарқалиш даражаси билан белгиланади.

1-босқич: Саратон бир ёки иккала тухумдонда, лекин фақат тухумдонда.

1а босқичи: Саратон битта тухумдонда ва тухумдон ичида жойлашган.

1б-босқич: Саратон иккала тухумдонда ҳам бўлади, лекин ҳали ҳам тухумдонлар билан чегараланган.

1c босқич: Саратон бир ёки иккала тухумдонда, лекин у тухумдон чегарасидан ташқарига ҳам тарқалган. Тухумдондаги ўсма кистаси ёрилиб кетган ёки қорин бўшлиғидаги суюқликда саратон ҳужайралари топилган.

2-босқич: Саратон тос бўшлиғи деб аталадиган ва тос суяклари билан ўралган бошқа органларга тарқалди.

2а босқич: саратон бачадонга, фаллоп найчаларига ёки иккаласига ҳам тарқалди.

2б-босқич: саратон қовуқ ёки йўғон ичакка тарқалди.

2c-босқич: Саратон 2а ва 2б-да тарқалишининг ҳар қандайига эга. Бундан ташқари, саратон тухумдон чегарасидан ташқарига тарқалиб кетган, тухумдонда ўсимта кистаси ёрилиб кетган ёки қорин бўшлиғидаги суюқликда саратон ҳужайралари топилган.

3-босқич: саратон қорин бўшлиғига тарқалди ёки лимфа тугунларини қамраб олди.

3а босқич: Саратон ҳужайралари қорин бўшлиғига тарқалди, лекин жуда кичик ўчоқларда жойлашганки, уларни фақат микроскоп остида кўриш мумкин.

3б босқич: Саратон ҳужайралари қорин бўшлиғига тарқалди, лекин ҳажми 2 сантиметрдан кам.

3c босқич: Саратон ҳужайралари қорин бўшлиғига тарқалди ва 2 сантиметрдан каттароқ ёки лимфа тугунларига тарқалди ёки иккала ҳолат ҳам мавжуд.

4-босқич: саратон жигар, ўпка ёки бошқа узоқ органларга тарқалди.

Тухумдон саратонида эрта ташхис қўйишнинг аҳамияти нимада?
Тухумдон саратонининг даволанишга бўлган муносабати ўсимта қанчалик кенг тарқалганига бевосита боғлиқ. Тухумдон саратони эрта босқичда аниқланганда ва тегишли даволаш усуллари билан унинг 80-90 фоизини йўқ қилиш мумкин. Илғор босқичларда ташхис қўйилган тухумдон саратони учун даволаниш даражаси 40-50 фоизни ташкил қилади. Тухумдон саратони операцияси ва кимётерапиядан сўнг, касалликнинг қайталаниш еҳтимоли учун мунтазам равишда текширилиши керак.

Тухумдон саратони ўликми?

Тухумдон саратони (тухумдон) аёлларнинг саломатлиги ва ҳаётига жиддий таҳдид соладиган ва ҳар қандай ёшда кузатилиши мумкин бўлган жуда муҳим касалликдир. Тухумдон саратони аёл жинсий аъзолари саратони орасида енг ҳалокатли ҳисобланади. Бошқа гинекологик саратон турлари билан солиштирганда, тухумдон саратонини ерта ташхислаш жуда кеч қўйилиши мумкин, чунки у деярли ҳеч қандай дастлабки белгиларни бермайди. Шунинг учун ерта ташхис қўйишда мунтазам гинекологик УСГ муҳим аҳамиятга ега.

Менопаузадан кейин тухумдон саратони хавфи юқорими?

Тухумдон саратони келиб чиққан тўқималарнинг турига қараб иккига бўлинади. Касалликнинг тури, унинг пайдо бўлиш еҳтимоли ва бошланиш ёши фарқ қилади. Ҳеч қачон туғмаган ва оилада кўкрак ва тухумдон саратони билан касалланган одамларда касалликнинг ривожланиш хавфи ортади. Бироқ, энг муҳим хавф омили кекса ёш ҳисобланади. Фақатгина естроген гормонини қўллаб-қувватлаш, айниқса менопаузадан кейин, тухумдон саратонини қўзғатувчи омиллардан биридир.

CA 125 нима?

CA125 тухумдон саратони ҳужайраларининг кўпчилиги юзасида жойлашган оқсилдир. Тухумдон саратони билан оғриган аёлларнинг қонида сезиларли даражада юқори бўлиши мумкин. Ушбу протеиннинг оз миқдори бошқа саратон касалликларида ҳам ишлаб чиқарилиши мумкин.

Тухумдон саратонида CA 125 нима?
CA 125 тестида 0 дан 35 гача бўлган қийматлар нормал ҳисобланади. Aгар 35-50 гача бўлган кўрсаткич бўлса, бу бемор назорат остида бўлиши керак. Тухумдон саратони 50 дан юқори қийматларда гумон қилинади. Бироқ, CA 125 ҳар бир тухумдон саратонида юқори бўлмаслиги мумкин.

Тухумдон саратони қайерда метастазланади?
Юмурталик саратони ривожланган босқичларда турли органларга тарқалиши мумкин. Даволашда тухумдон атрофида ва унинг атрофидаги органларга тарқаладими ёки йўқлигини билиш керак. Ушбу саратоннинг енг муҳим хусусияти унинг қорин бўшлиғи органларига тарқалишидир. Қисқа вақт ичида қорин бўшлиғи органларига тарқалиши туфайли беморлар одатда илғор босқичда ташхис қўйилади. Тухумдон саратони ингичка ва катта ичакларга тарқалиши мумкин. Шунингдек, у қорин пардага, тос суягига, ўпкага ва жигарга метастаз бериши мумкин.

Тухумдон саратонини бошқа касалликлар билан аралаштириш мумкинми?
Тухумдон саратонида овқат ҳазм қилиш муаммолари, қорин бўшлиғидаги оғриқ ва ич қотиши каби аломатлар кузатилиши мумкинлиги сабабли, беморлар овқат ҳазм қилиш тизимида муаммо бор ёки йўқлигини билиш учун гастроентерология ёки ички касалликлар хизматларига вақт йўқотиши мумкин. Баъзида ташхисни ушбу шифокорлар қилишлари мумкин. Катта ёшдаги гуруҳда овқат ҳазм қилиш тизими муаммоси мавжуд бўлса, гинекология бўлимига мурожаат қилиш керак.

Тухумдон саратони операцияси очиқми?
Қорин бўшлиғида суюқлик тўпланиши ва ривожланган босқичда ўсимта тарқалиши бўлса, очиқ операция ўтказилади. Баъзи ҳолларда тарқалиш лапароскопия билан кузатилиши мумкин, агар катта тарқалиш бўлмаса, худди шу сеансда кўрилган ўсмаларни олиб ташлаш мумкин. Ёки бу беморларда лапароскопик ёки роботли жарроҳлик йўли билан бачадон, тухумдонлар ва лимфа тугунлари, шунингдек, муҳтож гуруҳдаги аппендицитни олиб ташлаш мумкин. Кимётерапия патологияга қараб режалаштирилган.