20/04/2024
Главная / Жамият / Узбекистон конунчилигида 1 июндан нималар узгаради?

Узбекистон конунчилигида 1 июндан нималар узгаради?

Узбекистон конунчилигида 2021 йил 1 июндан бир катор узгариш ва янгиликлар кучга киради. Норма кучга кирадиган асосий узгаришлар хакида малумот берди.

Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

ob-havo-bulutli-2

1. Курилиш устидан назорат жорий килинади

  • Обектлардаги курилиш-монтаж ишлари буйича шартнома мажбуриятларининг бузилганлиги учун буюртмачи фойдасига суд ва судгача хал килиш тартибида ундирилган жарима (санксия) ва пенялар, шунингдек, кхаридлар жараёни талаблари бузилганда, гаров, кафолат, закалат тарзида таминлаш учун киритилган давлат кхаридлари иштирокчилари маблагларининг 50 фоизи давлат бюджетига хамда колган 50 фоизи буюртмачи кхизмати хисобракамига йуналтирилади;
  • буюртмачи кхизматининг штатлар жадвали ва таминот кхаражатлари сметасини руйкхатдан утказишда текхник назорат мутакхассислари учун кхизмат сафари кхаражатлари обектлар жойлашган масофадан келиб чикиб, жорий наркхларда белгиланади.

2. Пенсия — соддалаштирилган тартибда

  • 2005 йилдан аввалги йиллар учун иш стажи шакхснинг мехнат дафтарчасидаги мавжуд ёзувлар асосида тасдикловчи хужжатлар талаб етилмасдан хисобланади;
  • уч йил ва ундан аввал тайинланган, кайта хисобланган пенсия ва нафакаларни текшириш хамда улар буйича аникланган ортикча туловни ундириш бекор килинади;
  • ишловчи фукаролар томонидан ишламайдиган турмуш уртоклари келгусида пенсия таминотига ега булишлари учун уз даромадларидан икхтиёрий равишда хар ойда ижтимоий солик тулаш хукуки берилади;
  • пенсия ва нафакалар фукаронинг кхохишига кура руйкхатга олинган доимий яшаш ёки вактинча турган жойи буйича тайинланади ва туланади;
  • пенсия ва нафакаларни накд пулсиз шаклда олиш учун аризалар фукаролар томонидан Пенсия жамгармасининг тегишли булимига мурожаат килмаган холда, тижорат банклари филиалларида банк пластик карталарини очиш жараёнида ёки банк мобил иловалари оркали електрон шаклда расмийлаштирилади;
  • пенсияларни накд пулсиз шаклда олувчи шакхслар томонидан хар 6 ойда Пенсия жамгармасининг булимига келиш хамда масул кходимлар томонидан жойларга чиккан холда мониторинг утказиш мажбурияти бекор килинади.

3. Бюрократия камаяди

Куйидаги тартиб урнатилади:

  • фукароларнинг доимий (вактинча) руйкхатдан утган жойидан кати назар фукаролик холати далолатномаларини кайд етиш, никохланувчи шакхсларни тиббий курикдан утказиш ва кхорижга чикиш биометрик паспортини расмийлаштириш екстерриториал тамойил асосида амалга оширилади;
  • нотариал харакатларни амалга оширишда ФХДЁ билан боглик барча малумотлар нотариал идоралар томонидан мустакил равишда, фукаролардан ортикча малумот талаб килмасдан, «ФХДЁнинг ягона електрон аркхиви» АТ оркали олинади;
  • тадбиркорлик субекти булган юридик шакхсларга давлат кхизматларидан фойдаланиш учун белгиланган йигим ва давлат божи туловларини тулашда уларнинг вакили томонидан накд пул шаклида туловни амалга оширишга рукхсат берилади;
  • давлат кхизматлари марказлари оркали кхизматлардан фойдаланишда жисмоний ва юридик шакхслар томонидан ортикча туланган туловлар ва давлат кхизматини тезлаштирилган тартибда курсатиш учун кушимча туланган йигимлар суммаси (тезлаштирилган тартибда курсатилмаган такдирда) соддалаштирилган тартибда Давлат кхизматлари агентлигининг (кейинги уринларда — агентлик) бюджетдан ташкари жамгармаси маблаглари хисобидан бир иш куни ичида кайтарилади.

Куйидагилар бекор килинади:

  • кхорижий тижорат ташкилотларининг Узбекистон худудидаги ваколаткхона кходимини аккредитасия килишда унда ОИВ касаллиги йуклиги тугрисидаги сертификатни талаб килиш амалиёти;
  • давлат кхизматини курсатиш натижасида бериладиган хужжатлар КР-код (матрик штрикхли код) куйиш оркали берилганда уларнинг дубликатларини бериш тартиби бекор килинади. Ушбу хужжатлар електрон шаклда ЯИДКхП оркали чекланмаган микдорда бепул олинади;
  • ФХДЁ органлари томонидан давлат статистика органларига далолатнома ёзувларининг нускхаларини юбориш ва хисоботларни топшириш амалиёти;
  • хукукни мухофаза килувчи органлар, Монополияга карши курашиш кумитаси ва Давлат активларини бошкариш агентлиги томонидан тадбиркорлик субектлари тугрисидаги малумотларни агентлик ва давлат кхизматлари марказларидан сураш амалиёти;
  • 16 ёшга тулган шакхсларга идентификасия ИД-карталари бериш уларни солик органларида солик туловчи сифатида хисобга куйиш хамда фукарони жамгариб бориладиган пенсия тизимида хисобга куйиш билан бир вактнинг узида амалга ошириш тизими;
  • давлат органлари, кхужалик бирлашмалари, махаллий ижро етувчи хокимият органлари, давлат ташкилотлари ва муассасалари томонидан ахолидан хамда тадбиркорлик субектларидан куйидаги фактларни тасдикловчи хужжатларни талаб килиш:
    • рухий касалликлар буйича диспансер ва наркология буйича диспансер хисобида туриши ёки турмаслиги;
    • судланганлик, фукаронинг номида шакхсий уй-жой, солик карзи мавжуд ёки мавжуд емаслиги;
    • манзил-малумот акхбороти ва бошкалар.

4. Уй-жой масаласи

Куйидагилар жорий етилади:

  • ипотека кредити буйича дастлабки бадал ва фоиз туловларининг бир кисмини коплаш учун субсидиялар тулашнинг соддалаштирилган тартиби жорий етилади, унга мувофик:

а) фукаролар томонидан субсидия олиш учун аризалар йил давомида топширилиши мумкин;

б) субсидия олиш учун мурожаат килган ариза берувчининг даромадларига у билан бирга яшамаётган якин кариндошларининг даромадлари хам киритилиши мумкин;

в) субсидия олиш учун мурожаат килган ариза берувчидан «Ижтимоий химоя ягона реестри» АТ (кейинги уринларда — тизим) оркали олиш мумкин булган хужжатларни (малумотларни) талаб килиш ман етилади;

г) уй-жой сотиб олиш учун субсидия такдим етиш тугрисидаги кхабарнома улар берилган вактдан бошлаб 12 ой давомида амал килади;

  • Тошкент шахрида тажриба тарикасида бошпанасиз, огир турмуш шароитига тушиб колган фукароларга ойлик пул компенсасияни тулаш тартиби жорий килинади. У тизимда руйкхатга олинган фукароларга ижара кхаражатларининг бир кисмини коплаш учун махаллий бюджет маблагларидан 6 ой давомида ойлик ижара туловининг 50 фоизи микдорида, бирок 2,5 БХМдан (612 500 сум) ошмаган холда туланади.

5. Болаларга витаминлар – бепул

Ахолининг куйидаги тоифалари куйидагилар билан бепул таминланади:

  • 6—23 ойлик болалар учун уй шароитида тайёрланган овкатларни бойитиш максадида микронутриент кукуни билан;
  • 6 ойликдан 5 ёшгача булган болалар А витамини билан;
  • 2—10 ёшдаги болалар гелминтоз профилактикаси буйича макхсус препаратлар билан.

6. Давлат органларининг функсияларини бажариш кхусусий секторга утказилади

  • Давлат органлари ва ташкилотларининг ички мамурий-кхужалик фаолиятини таминлаш ва саклаш буйича функсияларини бажариш кхусусий секторга утказилади.

Бунда:

  • Молия вазирлиги олиб борилган тахлиллар, самарадорликни урганиш натижалари ва аник хисоб-китоблари асосида салбий кхулоса бериши мумкин – бунда уларни утказиш амалга оширилмайди;
  • давлат органлари ва ташкилотлари курсатилган функсияларни узи муассис булган давлат коркхоналарига юклай олмайди;
  • Давлат йул харакати кхавфсизлиги кхизматининг (ДЙХКхКх) назарий ва амалий имтихонларни утказиш буйича фаолиятини тукхтатилади. Бунда ИИВга куйидагилар топширилди:

— хайдовчилик гувохномасини олиш учун назарий ва амалий имтихонларни утказиш хукукига ега булган тадбиркорлик субектлари хамда давлат кхизматлари марказлари билан узаро акхборот алмашинуви йулга куйилишини ташкил етиш чораларини куриш;

— тадбиркорлик субектларида хайдовчилик гувохномасини олиш учун утказиладиган назарий ва амалий имтихонлар жараёни устидан ДЙХКхКх вакилининг бевосита ёки онлайн назоратини таминлаш.

7. «Ёшлар дафтари»га киритилган ёшлар куллаб-кувватланади

  • «Ёшлар дафтари»га киритилган тадбиркорлик фаолиятини бошлаш учун бино ва иншоотларни ижарага олган ёш тадбиркорларга бир йиллик ижара кхаражатларининг 30 фоизи, бирок БХМнинг 25 бараваригача булган (6 125 000 сум) микдори «ёшлар дафтари» жамгармалари хисобидан компенсасия килинади;
  • профессионал талим ташкилотларида тахсил олаётган «ёшлар дафтари»га киритилган ёшларга улар ишлаб-чикариш ёки кхизмат курсатиш коркхоналарида амалиёт утаган вактида, бирок 6 ойдан куп булмаган муддатда профессионал талим ташкилотлари томонидан Давлат бюджети маблаглари хисобидан БХМнинг икки баравари микдорида (490 000 сум) хар ойлик субсидия ажратилади;
  • «ёшлар дафтари»га киритилган ёшларнинг кхорижий тиллар ва умумталим фанлари буйича нодавлат талим ташкилотларида укиш кхаражатларининг 50 фоизи, бирок умумий хисобда БХМнинг 5 бараваригача булган микдори (1 225 000 сум) хамда улар буйича миллий сертификатлар олиш учун утказиладиган имтихонларни топшириш кхаражатлари Ёшлар ишлари агентлигига давлат бюджетидан ажратилган маблаглар хисобидан компенсасия килинади;
  • «Мехрибонлик» уйлари тарбияланувчилари хамда «ёшлар дафтари»га киритилган ёшларнинг хайдовчилик курсларида укиш кхаражатлари БХМнинг 4 баравари микдоригача (980 000 сум) ва сафарбарлик чакируви резерви кхизмати бадали давлат бюджетидан Ёшлар ишлари агентлигига ажратилган маблаглар хисобидан копланади;
  • КхК ва ташкилотларга ишга кабул килинган хамда фаолият бошлаганига 6 ойдан ошмаган «ёшлар дафтари»га киритилган ёшларни кайта тайёрлов курсларида укитиш билан боглик булган кхаражатларнинг БХМнинг 4 бараваригача булган кисми курсатилган юридик шакхсларга давлат бюджетидан Ёшлар ишлари агентлигига ажратилган маблаглар хисобидан компенсасия килинади;
  • ёшларга кхалкаро ИТ-сертификатларини олиш кхаражатларининг 50 фоизгача булган кисми коплаб берилади.

8. Тадбиркорларга – ер, соликларни ва божкхона туловларини булиб-булиб тулаш

  • Инфратузилмага якин жойларда, шу жумладан республика ахамиятидаги йулларга туташ булган, белгиланган тартибда тасдикланган руйкхат буйича унумдорлиги паст, фойдаланишда булмаган кишлок кхужалиги ерларини саноат ва кхизмат курсатиш обектларини барпо етиш учун лойиха асосида инвесторларга «Е-ижро ауксион» савдо майдончасида електрон онлайн-ауксион оркали ажратишга рукхсат берилади;
  • 3 йилдан ортик вактдан буён фаолият курсатаётган хамда хисобланган соликларни муддатида тулаб келган, лекин молиявий ахволига кура солик карзини тулаш имкониятига ега булмаётган тадбиркорлик субектларига соликларни булиб-булиб тулаш хукуки берилади;
  • 3 йилдан ортик вактдан буён товарларни импорт килиш билан шугулланаётган, божкхона туловлари буйича мажбуриятларини бажариб келган, лекин молиявий ахволига кура туловларни белгиланган муддатда тулаш имкониятига ега булмаётган ТИФларига божкхона туловларини булиб-булиб тулаш хукуки берилади.

Хаккимизда

Яна маълумот

1

Кушлар хакида кизикарли малумотлар

Кушлар бизни ураб олган. Дунёда улар булмаган мамлакат йук. Биз улар хакида тез -тез уйламаймиз, …