25/04/2024
Главная / Жахон / Туркиядаги зилзила: нега замонавий уйлар картадан курилган уйлар каби кулади?

Туркиядаги зилзила: нега замонавий уйлар картадан курилган уйлар каби кулади?

Туркияда курилиш коидаларига риоя килинмагани буйича норозилик кучаймокда – бу холат зилзила вактида куплаб бинолар кулашига олиб келган. ББК якинда курилган бинолар табиий офат вактида кулаб тушгани хакидаги малумотларни текширди.

Малатядаги уйлардан бирининг курилиши утган йили якунланган, ижтимоий тармокларда «бино енг сунгги зилзила хавфсизлиги стандартларига мувофик тарзда курилгани» хакида елон берилган.

Елонда шунингдек ишлатилган барча материаллар ва бажарилган иш сифати – «юкори даражада» екани кайд етилган.

Хозирга келиб бу елон учириб юборилган, аммо ижтимоий тармок фойдаланувчилари ундан скриншотлар олишган ва видеони юклаб олиб, уни интернетга кайта жойлаштиришган. Скриншотлардаги кадрлар компания сайтида елон килинган бошка елонлар услубига мос келади.

6

Порт шахар Искандарунда хам яна бир куп квартирали уй кулаган.

Унинг курувчиси курилиш ишлари 2019 йилда якунлангани курсатилган тасвирни елон килган. ББК кулаган бино сурати компания томонидан таркатилган квартал рекламасидаги бино жойлашувига мос келишини тасдиклаган.

Нашр изох олиш учун курувчи компания билан богланган, лекин жавоб ололмаган.

Бошка бир кадрда Антакяда 2019 йилда курилган яна бир уй вайрон булганини куриш мумкин.

Нашр ушбу турар жой комплексининг 2019 йил ноябрида утказилган очилиш маросими акс етган видеони топган, унда курилиш компанияси хужайини шундай дейди: «Гуклу Богча» лойихаси – жойлашуви ва курилиш сифати жихатидан бошкаларига нисбатан узига хосликларга егадир».

Експертларнинг сузларига кура, зилзила кучли булганига карамай, барча курилиш коидаларига мувофик курилган бинолар жойида туриши керак еди.

«Бу зилзила вактидаги силкинишларнинг максимал кучи вайронкор еди, аммо коидалар буйича тугри курилган биноларни вайрон килиш учун етарли деб аник айтиб булмайди», деган Лондон Университет коллежининг фавкулодда вазиятларни режалаштириш ва бошкариш буйича мутахассиси, профессор Девид Александер.

«Куп жойларда силкиниш кучи максимал даражадагидан камрок булган, шунинг учун биз хулоса чикаришимиз мумкинки, кулаган минглаб биноларнинг деярли барчаси зилзила руй берган такдирда дош бериш учун зарур булган курилиш меёрлари буйича курилмаган», дея кушимча килади Александер.

Курилиш коидаларига риоя етилмаслиги

Туркияда хавфсизлик буйича катий стандартлар 1999 йилда Измитда руй берган ва 17 минг кишини хаётдан олиб кетган кучли зилзиладан кейин жорий етилганди. Кейинги йилларда ру берган табиий офатлар ортида бу коидалар янада катийлаштириб борилди, сунгги марта 2018 йилда коидалар кучайтирилган.

Сунгги коидаларга кура, зилзила руй бериши хавфи юкори булган худудларда курувчилар пулат стерженлар билан арматураланган юкори сифатли бетондан фойдаланиши талаб етилади. Устунлар (колонна) ва тусинлар (балка) шундай таксимланиши керакки, ер силкинишидан келадиган зарбаларни самарали кабул килсин.

Аммо бу коидалар амалда жуда ёмон кулланган.

«Муаммонинг бир кисми шундаки, мавжуд бинолар деярли модернизасия килинмайди, шу билан бирга янги бинолар курилишида коидаларга риоя етилиши жуда ёмон холатда», дейди профессор Александер.

Мисол учун, зилзилалар хавфи юкори булган бошка бир мамлакат Японияда – жуда катий курилиш нормалари амал килади. Курилишдаги хавфсизлик талаблари курилаётган бино кандай максадларда кулланиши хамда зилзила хавфи юкори булган худудларга нечоглик якинлиги билан фаркланади.

3

Туркияда коидаларга нега бу кадар ёмон амал килинади?

Туркия хукумати вакти-вакти билан курилиш амнистиялари бериб туради. Мохиятан, бу хавфсизлик стандартлари сертификатлари булмаган биноларни курганлик учун жарима тулашдан конунан озод етишга тенгдир.

Бундай амнистиялар 1960-йилларда жорий етилган (сунгги марта 2018 йилда).

Хукумат танкидчилари анчадан буён бундай амнистиялар кучли зилзила руй берган такдирда халокатли окибатларга олиб келишидан огохлантириб келарди.

Туркия Мухандислар палаталари ва архитектор-шахарсозлар палаталари иттифокининг Истанбул булими рахбари Пелин Пинар Гиритлиуглининг малум килишича, зилзиладан катта талафот курган Туркия жанубида 75 минг бино курган курувчилар шундай амнистияларга ега булишган.

Охирги фалокатдан бир неча кун олдин Туркия нашрлари парламент янги курилган биноларни курган курувчилар учун янада купрок имтиёзлар такдим етиладиган янги конун лойихасини макуллашга тайёрланаётгани хакида хабар берганди.

Бундан аввалрок геолог Жалол Сенгор том манода тектоник платолар билан ёрилган мамлакатда бу каби курилиш амнистиялари берилиши жиноятга тенг еканини айтганди.

2020 йилда мамлакат гарбидаги Измир вилоятида юздан ортик киши улимига сабаб булган зилзиладан кейин ББК турк хизмати журналистлари мазкур худуддаги 672 минг бино учун курилиш амнистиялари берилганини аниклаганди.

Уша материалда журналистлар Туркия атроф-мухит ва урбанизасия вазирлигининг муносабатини келтирган, унга кура, Туркиядаги биноларнинг ярми – карийб 13 млн бино коидаларни бузган холда курилгани айтилган.

Нашр сунгги зилзилалардан кейин хам Туркиядаги курилиш стандартлари буйича ушбу вазирлик билан богланган ва шундай жавоб олган: «Бизнинг мамуриятимиз томонидан курилган бирорта бино кулаб тушмаган. Жойларда шикастланиш холатларини аниклаш ишлари тезкор суратларда олиб борилмокда».

Хаккимизда

Яна маълумот

yablok

Олма хакида кизикарли фактлар

Олма енг якхши тери билан истемол килинади, барча озик моддалар дархол унинг остида булади. Пеелда …