24/04/2024
Главная / Жамият / Шолгом (репка) – организм учун фойда ва зарарлари

Шолгом (репка) – организм учун фойда ва зарарлари

Шолгом фойдаси

Шолгом: организм учун фойда ва зарарлари, хусусиятлари, танлаш коидалари.
Шолгом — карамдошлар оиласига мансуб усимлик. Унинг илдизмеваси вазни 10 кг га етиши мумкин. Шолгомнинг барча навлари жуда ертапишар булиб, хосил 40 — 60 кун ичида пишиб етилади.

 

Шолгом тарихи

Шолгом кадимдан озик-овкат сифатида ишлатилган ва етиштирилган. Миср, Юнонистон ва Римда бу сабзавот туйимли озик-овкат деб хисобланиб, кулларни овактлантириш учун ишлатилган. Шолгом узок вакт давомида оддий кишиларнинг таоми хисобланиб келган, аммо урта асрларнинг дастлабки йилларидан бошлаб пиширилган илдизмева тансик таом хисоблана бошлаган.

Европадан Осиё минтакасига картошканинг кириб келиши ушбу сабзавотни аста-секин таомномадан чикариб ташлай бошлади. ХХ асрга келиб, у яна оддий кишилар истемол киладиган махсулотга айланиб колди. Бирок бугунги кунда диетологларнинг шолгомнинг фойдали хусусиятларини кенг таргиб килиши туфайли у яна ахолининг кенг катлами расионида уз урнига ега булиб бормокда.

Шолгом фойдаси

Шолгом таркибида 9% гача шакар ва куп микдорда К витамини (бошка илдизмеваларга нисбатан икки баравар куп), Б гурухидаги витаминлар мавжуд. Сарик шолгом таркибида юкори консентрасияда провитамин А сакланади. Организм учун зарур булган микроелементлардан мис, темир, марганес, рух, ёд ва бошкалар аникланган. Олтингугурт микдори жихатидан, бу бошка сабзавотлар орасида биринчи уринни егаллайди, фосфор микдори буйича еса турп ва редискани ортда колдиради.

Ушбу паст калорияли сабзавот таркибида осон хазм буладиган полисахаридлар, шунингдек ичак перисталтикасини рагбатлантирувчи клетчатка мавжуд. Бу уни ичаклар учун фойдали булган пархезбоп таомга айлантиради.

Сабзавот таркибида глюкорафанин — саратонга карши хусусиятларга ега булган сулфорофаннинг усимлик асосли аналоги топилган. Ушбу елемент факат шолгом ва карамда учрайди.

Шолгом замбуругларга карши ва антибактериал хусусиятларга ега. Унда бази замбуруглар усишини бостирадиган усимлик антибиотиклари, шунингдек микробларга карши тасирга ега булган лизозим мавжуд.

  • 100 г учун калория микдори          32 ккал
  • Оксиллар                                               1,5 гр
  • Ёглар                                                       0,1 г
  • Углеводлар                                           6,2 г

Шолгом зарари

Кайнатилган ёки бугда пиширилган шаклда шолгом, хатто илдизмева тавсия етилмаган кишиларда хам ножуя тасир келтириб чикармайди. Бирок уни хом шаклда истемол килиш барчага хам тавсия етилмайди, хусусан ошкозон-ичак тракти, буйрак ва жигарнинг яллигланиш касалликлари булган беморлар учун карши курсатилади.

Сабзавотни хом шаклда хаддан ташкари истемол килиш соглом кишиларда хам корин дам булишига олиб келиши мумкин. Емизикли оналарга болада аллергик реаксияга олиб келмаслик учун шолгом истемол килиш тавсия етилмайди. Икки ёшдан бошлаб аста-секин бу сабзавотни боланинг пархезига киритиш жуда фойдали булади.

Шолгомнинг тиббиётда кулланилиши

Бугда пиширилган шолгомни шифокорлар пархез таом сифатида тавсия киладилар. Илдизмеванинг калория микдори паст (100 г — 32 ккал), у туйимли ва овкат хазм килиш жараёнини, ичак перисталтикасини яхшилайди. Ундан тайёрланган пюре болалар учун ажойиб таом саналади. Уз хусусиятларига кура у купрок калорияли булган картошканинг урнини босади, шу билан бирга туйимлилик борасида ундан колишмайди ва ошкозонга ортикча юк туширмайди.

Бундан ташкари, шолгом сийдик- ва ут-тош касаллигида фойдали булган диуретик ва сафро хайдовчи восита саналади.

Шолгом яллигланишга карши, антисептик ва огрик колдирувчи тасирга ега. У томок огриги, стоматит, бронхит касалликларида комплекс даволанишнинг бир кисми сифатида ишлатилади, шунингдек подагрик ва бугимлардаги огрикларни йенгиллаштиради. Замбуругларга карши хусусиятлари малум замбуругли касалликлари ехтимолини камайтиради.

Бу сабзавот косметологияда намлантирувчи ва озиклантирувчи махсулот сифатида ишлатилади. Яллигланишни камайтириш учун янги шолгом шарбати терига суртилади, унинг антибактериал хусусиятлари туфайли йирингли ярачалар камаяди.

Шолгомнинг онкологияларнинг ривожланишига тасир утказа олиши исботланган. Ундаги глюкорафинин саратон хужайраларининг купайиши ва таркалишини олдини олади.

Олтингугуртнинг юкори консентрасияси кондан токсинларнинг чикарилишини тезлаштиради.

Танлаш ва саклаш коидалари

Илдизмевани танлашда унинг пустлогига етибор бериш керак: у силлик, догларсиз ва шикастланмаган булиши лозим. Улчами кичикрок булган шолгом сотиб олиш яхширокдир — одатда улар мазалирок ва камрок аччик булади.

Шолгомнинг жуда куп навлари учрайди:

  • Сарик тури шарбатга бой, ёркин тамга ега ва шу билан бирга клетчаткага бой саналади.
  • Ок шолгом камрок хушбуй, аммо майин толаларга ега, унинг хазм булиши осонрок ва болалар таомномаси учун купрок мос келади.
  • Яшил нави бироз редискага ухшайди.
  • Кора нави камдан-кам холларда озик-овкат учун ишлатилади, чунки у жуда аччик хисобланади.

Ертулада тупрокка кумилган холда у куздан бахоргача сакланиши мумкин. Совутгичларда юкори намлик ва вентилясиянинг яхши емаслиги туфайли шолгом бир-икки ойдан куп сакланмайди. Хона хароратидаги коронги жойда бу сабзавот узоги билан бир неча хафта давомида сакланиши мумкин. Узок вакт давомида сакланганда у аччик там ола бошлайди.

Сабзавот пустлогидан тозаланиб, майдаланган холда музлатгичда бир неча ой давомида сакланиши мумкин.

Хаккимизда

Яна маълумот

1

Кушлар хакида кизикарли малумотлар

Кушлар бизни ураб олган. Дунёда улар булмаган мамлакат йук. Биз улар хакида тез -тез уйламаймиз, …