Қушлар ҳакида қизиқарли маълумотлар

Қушлар ҳақида қизиқарли фактлар.

Қушлар табиатимизнинг ажралмас қисмидир. Кукуклар, бургутлар, канарейкалар – бу қушларнинг ҳар бири ўзига хос жозибага ега. Қушлар ҳақидаги қизиқарли маълумотлар нафақат болалар, балки кекса авлодлар учун ҳам ноёб маълумотдир.

1. Қуш танасининг нормал ҳарорати одатда инсон танасининг ҳароратидан 7-8 даража юқори. Қуш нафас оладиган ҳавонинг 3/4 қисми танани совутиш учун сарфланади, чунки қушларда терлаш қобилияти йўқ.

2. Қушларнинг юраги дам олишда дақиқада 400 та, парвоз пайтида еса 1000 дан ортиқ уриш тезлигида уради.

3. Ҳаво қопчалари қуш танаси ҳажмининг 1/5 қисмини сиғдира олади. Улар барча қушларда, ҳатто учмайдиган пингвинлар ва туяқушларда ҳам мавжуд.

4. Дунёдаги ягона қаноциз қуш бу Янги Зеландияда яшовчи киви қушидир. Кивининг думи йўқ ва унинг патлари зич жунга ўхшайди. Кивилар ташқи кўриниши ва одатлари бўйича бошқа қушлардан шунчалик фарқ қиладики, австралиялик зоолог Уилям Калдер уларни 20-аср бошларида “ҳурматли сутемизувчилар” деб атаган.

5. Нима учун кўчманчи қушлар бир қаторда учади? Гап шундаки, ҳар бир қуш қўшни қушларнинг қанотлари ҳаракатидан келиб чиқадиган ҳаво оқимида учади ва бу ҳаво оқими енергияни тежашга ёрдам беради. У бақувват нуқтаи назардан енг ноқулай вазиятда поданинг етакчисига айланади. Шунинг учун у энг кучли ва бардошли бўлиши керак.

6. Чайқаларнинг тезлиги соатига 160 километрга етади. Узун қанотли каптарлар, каптарлар ва колибриларнинг тезлиги соатига 300 км га етади.

7. Колибри ҳар 10 дақиқада овқатланади. Ҳар куни улар ўзларининг вазнидан икки баравар нектар билан овқатланадилар. Aйтганча, колибри дунёда орқага уча оладиган ягона қушдир.

8. Маълум бўлган ягона заҳарли қуш – бу икки рангли қўзиқорин чивинлари (Питоҳуи дичроус) – Янги Гвинеядан чумчуқлар оиласига мансуб қуш. Қушнинг заҳарланишининг сабаби унинг овқатланиши билан боғлиқ: чивинли Чоресине пулчра личинкаларни йейди ва бу личинкаларда батрахотоксин заҳари мавжуд. Қушнинг ўзи бу заҳарга қарши иммунитетни ривожлантиради, аммо одамлар ва бошқа ҳайвонлар учун буни айтиш мумкин емас. Заҳар пашшанинг териси ва патларида учрайди. У билан алоқа қилиш пайтида одам кимёвий куйишга ега бўлиши мумкин. Кичик ҳайвонлар жойида нобуд бўлишади.

9. Шер Aми, ташувчи каптар, ҳарбий мукофотга сазовор бўлган ягона қушдир. Биринчи жаҳон уруши пайтида у бир кўзи ва оёғидан айрилди. У “қочиб кетгани учун” медали ва протез оёқ олди.

10. Aмериcан Гриффон муҳандисларга ер ости қувурлари шикастланган жойларни аниқлашда ёрдам беради. Оқаётган ёқилғи ўлик ҳидга ўхшайди ва бу қушлар у билан озиқланади. Бундай жойга тўпланиб, қушлар таъмирчиларга айнан шу жойни таъмирлаш кераклигини кўрсатадилар.

11. Олтин ёмғир қуши – оғирлиги 200 грамм. У танасида 70 грамм ёғ тўплайди ва 4 минг километр масофани 88 соатда тўхтовсиз босиб ўтади. Бу масофани самолётда босиб ўтиш учун 16 тоннадан ортиқ ёқилғи сарфланади.

12. Бахти тумшуғида бўлган қуш қушлар орасида енг катта тумшуғли тукандир.
Туканнинг ватани – Жанубий Aмерика, Мексикадан Шимолий Aргентинагача. У дунёдаги энг гўзал қуш номига номзод бўлиши мумкин, чунки унинг либосида камалакнинг барча ранглари мавжуд.

13. Дунёдаги енг тез учувчи қуш – бургут тилла қушлар оиласига мансуб қушдир. Тана узунлиги 75-88 сантиметр, думи қисқа. Унинг қанотлари кенг ва очилганда тахминан 2,4 метрни ташкил қилади. Оёқлари оёқ бармоқларигача сочлар билан қопланган. Улар 2-3 ёшда етукликка еришадилар. Улар ўрмонларда ва тоғларда яшайдилар. Уларнинг уялари йетиб бўлмайдиган жойда. Бургутларнинг баъзи турлари 100 килограммгача юк кўтариши мумкин.

14. Дунёдаги энг катта қуш – Aнглия олимлари дунёдаги энг катта қушнинг бўйи 3 метр ва вазни 800 килограмм бўлган йўқолиб кетган қуш тури эканлигини аниқладилар. Бу қушнинг номи “Воромбе титан” деб номланган.

15. Товуқ тухумида 9 та сариғ борлиги ҳозиргача бир марта кузатилган.

16. Туяқуш тухуми тўлиқ пишиши учун уни 2 соат қайнатиш керак.

17. Қироллик албатрос тухумлари 79 кун ичида туғилади.

18. Дунёдаги энг кичик тухум Калибра қушига, энг катта тухум эса туяқушга тегишли.

19. Туяқуш қовуқли ягона қушдир.

20. Ҳозирда йўқ бўлиб кетган Мадагаскар фили қуши 27 килограммлик тухум қўйган.

21. Қушлар ичида енг тез бургут ҳисобланади.Улар соатига 322 км тезликда учади

22. Бир назарияга кўра, қушлар сурувларининг В шаклидаги парвозидан мақсад енергияни тежашдир. Ушбу парвоз схемаси билан олдинги қуш биринчи навбатда орқадаги қуш учун камроқ шамол ва ҳавога қаршилик кўрсатадиган тўсиқларга ега бўлади ва у камроқ енергия сарфлашини таъминлайди. Иккинчи фикрга кўра, қушларнинг кўзлари бошларига яқин, шунинг учун улар олдида тўлиқ кўра олмайди. Ушбу парвоз схемаси билан улар сурувдаги одамларнинг бир-бирларини кўришларини ва йўқолмасдан бирга қолишларини таъминлайдилар. Бу учрашувнинг мухолифлари, қушлар тунда ҳам учади, шунинг учун олдинда қушни кўриш муҳим емас ва қушларнинг ҳайқириғи сурувни барибир бирга ушлаб туришини таъкидлайдилар.

24. Колибри ҳар 10 дақиқада овқатланишади. Ҳар куни улар ўзларининг вазнидан икки баравар нектар билан овқатланадилар. Колибри орқага уча оладиган ягона қуш туридир.

25. Қушларнинг танасининг нормал ҳарорати одатда инсон танасининг ҳароратидан 7-8 даража юқори.

26. Қуш нафас оладиган ҳавонинг 3/4 қисми танани совутиш учун сарфланади, чунки қушларда терлаш қобилияти йўқ.

27. Парвозсиз қушлар – туяқуш, пингвин, дронлар

28. Маълум бўлган ягона заҳарли қуш бу 2-рангли қўнғирчоқ, пашшабоз.Заҳар унинг териси ва патларида бўлади.

29. Қушларнинг ҳаво халтаси танаси ҳажмининг 20% ни ташкил қилади.

30. Қушларда сийдик пуфаги камаяди. Бу ҳам уларга енгил бўлишга ёрдам беради.

31. Қушларнинг юраги дам олишда дақиқада 400 марта, учиш пайтида еса 1000 марта уради.

32. Дунёдаги ягона қанотсиз қуш – бу киви қуши.