25/04/2024
Главная / Маданият / Кон куйиш (гемотрансфузия) — технологияси, курсатмалар, асоратлари

Кон куйиш (гемотрансфузия) — технологияси, курсатмалар, асоратлари

Кон куйиш

Кон куйиш, гемотрансфузия (кад. юн. αἷμα — кон ва лот. трансфусио — куйиш) — трансфузия амалиёти булиб, бунда ресепиент донордан кабул килувчи биологик суюклик кон ёки унинг таркибий кисмлари булади. Ушбу амалиёт урнини босувчи терапиянинг бир тури саналади. Рагбатлантирувчи ва урнини босувчи тасир билан бир каторда, у коннинг ивиш кобилиятини оширади ва захарли моддаларни зарарсизлантиради.

 

Курсатматлар

Кон куйиш амалиёти касалликлар, жаррохлик операсияси, кимётерапия ёки терапиянинг бошка турлари конга утказиши туфайли керак булиши мумкин. Бунда беморга эритросит, лейкосит ёки тромбоситлар талаб этилиши мумкин, хусусан:

  • Эритросит ёхуд кизил кон таначалари кучли кон йукотиш ёки камконликда;
  • Тромбоситлар уларнинг микдори камлигида (тромбоситопенияда);
  • Лейкосит ёхуд ок кон таначалари жуда камдан-кам холларда учрайдиган курсатмаларга кура.

Кон йукотишидан ташкари, гемопоез аплазияси, куйишлар, инфексиялар, захарланиш ва бошкалар хам кон куйиш учун курсатма булиши мумкин.

Кон куйиш технологияси.

Кон куйиш вена томирлари оркали (уткир холатларда артериялар оркали) амалга оширилади ва кизил кон таначалари, ок кон хужайралари, плазма оксиллари урнини босиш, шунингдек кон айланишини, кон йукотиш холатида унинг осмотик босимини тиклаш учун (шу максадда кон урнини босувчи моддалар ишлатилиши хам мумкин) кулланилади.

Трансфузия тугридан-тугри ва донор конини олдиндан саклаб куйиш оркали амалга оширилиши мумкин. Кон куйиш учун замонавий ёндашув унинг таркибий кисмларни куйишни назарда тутади (плазма, кизил кон таначалари массаси, ок кон хужайралари массаси, тромбоситлар массаси, ювилган эритроситлар, криопресипитат ва бошка нодир компонентлар).

Текширилмаган конни куйиш пайтида кабул килувчи конига донорда мавжуд булган касаллик кузгатувчилари тушиши мумкин. Шу муносабат билан, хозирда кон таркибий кисмларини карантин килиш усули кенг кулланилади.

Кон донорлари ва кабул килувчининг конлари куйидаги параметрлар буйича катий мос келиши керак:

  • Кон гурухи;
    Резус омил.

Бази холларда кон куйишда бошка антигенлар, масалан, Келл антигенлари мавжудлигини хисобга олиш керак булади.

ХХ асрнинг 80-йилларига кадар, салбий резус омилга ега булган биринчи кон гурухи барча гурухлар учун универсал донор деб ишонилган, аммо агглютиногенларнинг кашф этилиши билан бу фикр нотугри деб тан олинган.

Хозирги вактда «универсал» донорлик кони йук, аммо шунга укхшаш кон урнини босувчи — «Мовий кон» деб аталмиш суюклик мавжуд.

Амалиёт кечиши.

  • Кон куйиш огрикли эмас. Сезиш мумкин булган ягона огрик — венага игнани киритиш вакитда сезиладиган енгил ачиш хисси.
  • Бир марта кизил кон хужайлари куйиш амалиёти 2-4 соат, тромбоситлар куйиш эса 30-60 дакика вакт талаб килади.
  • Юзага келиши мумкин булган хавф — аллергик реаксия ёки инфексиядир, бирок бундай эхтимоллик жуда паст курсаткичга эга.

Асоратлар.

Куйидаги холатлар кузатилганда дархол шифокор чакириш талаб этилади:

  • Тана хароратининг 38 °с ёки ундан юкори булиши;
  • Ваража;
  • Юзнинг кизариши ёки «ёнаётгани» каби хис етилиши;
  • Тошма тошиши ёки кучли кичишиш;
  • Нафас олиш кийинлашуви ёки хансираш;
  • Бел огриги;
  • Кунгил айниши ёки кайт килиш;
  • Заифлик ёки хушдан кетиш олди холати;
  • Пешоб рангининг тук булиши.

Хаккимизда

Яна маълумот

scale_1200-1

Кунгил айниши сабаблари

КУНГИЛ АЙНИШ ВА ИЧ КЕТИШ САБАБЛАРИ   Овкат хазм килиш тизимингиз безовта булганда ёки соглигингизга зарар …