24/04/2024
Главная / Маданият / Хомиладорликдан сакланиш — эркак ва аёллар учун воситалар, усуллари

Хомиладорликдан сакланиш — эркак ва аёллар учун воситалар, усуллари

Хомиладорликдан сакланиш

Хомиладорликдан сакланиш — еркак ва аёллар учун воситалар, усуллари
Бугунги кунда «онгли хомиладорлик» атамаси оммалашиб бормокда. Бу хар бир жуфтлик чакалок тугилиши вактини онгли равишда танлаши хукукини англатади. Демакки, малум вактларда жинсий алокани чекламаган холда хомиладорликдан сакланиш талаби хам юзага келади. Бунинг учун контрасептсия усуллари ёрдамга келади, уларнинг самараси ва наркхига караб куплаб турлари мавжуд. Хар бирининг афзаллик ва камчиликлари хакида куйида батафсил.

homiladorlikdan-saqlanish

Хомиладорликдан сакланиш усуллари

Даставвал замнавоий тиббиётнинг асосий постулатларидан бирини келтириб утиш жоиз: «енг якхши даволаш усули — бу профилактика». Бугунги кунда замонавий, самарали ва кхавфсиз булган контрасептсия усуллари жуда куп. Уларни шартли равишда гурухларга булиш мумкин:

  • Хомиладорликдан сакловчи табиий усуллар — коида тарикасида, хайз сикли фазасини аниклаш ва жинсий алокани тукхтатилишига асосланади. Улар ишончли емас ва жинсий йул билан юкувчи касалликлардан (ЖЙЙК) химоя килмайди. СХунга карамасдан, бу усулларга купчилик амал килади.
  • Барер усуллар — хомиладорликни олдини олиш учун самарали булиши мумкин, презервативлар еса ЖЙЙКдан химоя килишда хам. Самарадорлик даражаси улардан тугри фойдаланишга боглик. Купинча уларни янада самаралирок усуллар билан биргаликда куллаш тавсия етилади.
  • Бачадон ичи воситалари — таркибида металл (мис, кумуш) ва гормонлар саклаши мумкин, уларнинг тасири кимёвий моддаларнинг сперматозоидлар ва тукхум хужайрага, бачадон буйни шиллигига ва ендометрийга тасири билан тушунтирилади.
  • Гормонал усуллар. Бунга орал контрасептивлар (таблеткалар), пластирлар, вагинал халкалар, имплантатлар ва фавкулотда контрасептсия усуллари киради.

1. Орал контратсептивлар

Тугри кулланилганда ушбу дориларнинг самарадорлиги 99% дан ортик булади, одатий куллашда еса 91% гача. Комбинатив орал контратсептивлар ёки КОК — аёл организмига гормонлар оркали тасир килувчи воситалар саналади.

Бундай воситаларни куллашда аниклик ва мунтазамлик мухим урин тутади. Аёл препаратни том манода соатма-соат кабул килиши керак, акс холда ажралмалар кузатилади. Тасирни олдиндан айтиш мушкул вазифа. Бу турдаги воситаларни хомиладорлик ва емизиш даврида кабул килиб булмайди.

                                                  Билиш мухим
Лактатсион аменорея — емизиш даврида (одатда тугрукдан соʻнг дастлабки 6 ой ичида) овулятсия содир булмайди, демакки хомиладор булиш хам имконсиздир.

2. Бачадон ичи спирали (БИС)

Контратсептсиянинг самарадорлиги курсаткични 99,2% дан 99,8% гача. Бачадон ичидаги спирал уруглантирилган тукхум хужайранинг имплантатсиясини олдини олади, гормонал спирал еса хомиладорликдан химоя киладиган прогестерон гормонини чикариб туради, буларнинг барчаси жуда юкори химояни таминлайди.

БИС — бу орал контратсептивлар карши курсатмага ега аёллар учун алтернатива саналади. Уларни урнатишда доимий жинсий хамрох мавжудлиги ва сурункали инфектсиялар йуклиги талаб етилади.

Камчиликлари: БИС яллигланиш ва ектопик хомиладорлик кхавфини оширади, огрикли хайзни келтириб чикаради. У узок муддатга (5-йилгача) урнатилади.

3. Презервативлар

Презервативнинг икки тури мавжуд — аёл ва еркаклар учун. Бу нафакат исталмаган хомиладорликдан, балки жинсий йул билан юкадиган инфектсиялардан хам химоя киладиган ягона контратсептсия тури хисобланади. Еркаклар учун мулжалланган презервативларининг самарадорлиги — 98%, аёллар учун мулжалланган турида — 95%.

Ушбу усулдан фойдаланиш купрок еркакка боглик ва уни ишлатишда хар доим хам назоратни саклаб туриб булмайди. Аёллар учун мулжалланган туридан хозирда купчилик аёллар кхабардор емас.

Камчиликлари: мойли моддалар, кремлар ёки зарар туфайли еркак презервативларининг самарадорлиги пасаяди.

4. Гормонал имплант ва инектсиялар

Гормонал имплант кул териси остига (кичик пластик стержен) киритилади ва имплант узидан гормонлар чикариб туради. Ушбу контратсептсия усули 90-99% холларда химоя килади. У 5 йил давомида тасир курсатади. Гормонал инектсиялар еса хар 1-3 ойда бир марта амалга оширилади.

Камчиликлари: гормонал имплантдан фойдаланганда факат 5 йилдан кейин хомиладор булиш мумкин булади. Ушбу турдаги контратсептсия хайз даврини узгартириши, бош огригига, жинсий майлнинг пасайишига ва тана вазнининг ортишига олиб келиши мумкин.

5. Спермитсидли диафрагма

Диафрагма — бу аёлнинг жинсий азоларига киритиладиган мослашувчан халкали калпокча. Ушбу усул спермитсидлар — аёлнинг жинсий азоларига киритиладиган вагинал шамча, крем, таблеткалар куринишидаги моддалардан фойдаланганда самарали булади. Спермитсидлар билан биргаликда диафрагма режалаштирилмаган хомиладорликдан 92-96 фоизга химоя килади.

Алохида кулланганда диафрагманинг узи 71-88%, спермитсидлар еса 70% гача самарали хисобланади.

Спермитсидлар хомиладорлик бошланиши ехтимолини камайтириши мумкин, чунки улар сперматозоид деворларини парчалаб юборади, аммо нотугри ишлатилиши туфайли куплаб ножуя тасирларга олиб келиши мумкин.

Камчиликлари: диафрагма алокадан кейин камида 4 соат давомида урнида колиши керак.

6. Стерилизатсия

Стерилизатсиянинг еркаклар ва аёлларда утказиладиган турлари фаркланади.

Ушбу усул деярли 100% контратсептив тасирга ега. Ножуя тасири йук, стерилизатсия гормонларни ишлаб чикариш жараёнига тасир килмайди ва хайз сиклини бузмайди. Енг асосий камчилиги — жараённинг ортга кайтариб булмаслигида.

Яни, стерилизатсия килинганидан кейин келажакда аёл ва еркак фарзанд куришга мутлако кодир булмайди. СХунингдек ектопик хомиладорлик кхавфи хам мавжуд.

7. Контратсептив пластир

Ушбу контратсептив восита тугри кулланилганда аёлга 99 фоиз самарадорлик билан хомиладорликдан сакланишга ёрдам беради, аммо одатий куллаганда самарадорлик 91% гача камаяди. Пластир терига ёпиштирилади. У узидан инсон танасига гормонлар чикариб туради, бу атиги 7 кун давом етади. СХунинг учун пластирни хар хафта алмаштириб туриш лозим.

Камчиликлари: тана вазни 90 килограммдан ортик булган аёллар учун гормонал пластирларни куллаш тавсия етилмайди. Бундан ташкари, у тез-тез кучиб кетиши кузатилади.

8. Вагинал халка

Вагинал халканинг одатий ишлатилишида 91% самарадорликка еришилса, тугри ишлатилиш холатларида у аёлни исталмаган хомиладорликдан 99% самарадорлик билан химоя килиши мумкин. Гормонлар кон окимига кириб, бир ой давомида хомиладорликдан саклайди.

Камчиликлари: халка хайз куриш табиатини узгартириши мумкин ва кон айланишининг бузилиши ва веноз тромбоемболия ривожланиши кхавфи каби ножуя тасирга ега.

9. Жинсий алоканинг тукхтатилиши

Бу контратсептсия усулининг енг кадимий тури. Унинг мохияти еркак жинсий азосини еякулятсия содир булишидан олдин чикариб олишида. Усулнинг самарадорлиги овулятсияни аниклашга асосланган календар усул билан биргаликда куллаганда 80% гача етади.

Бирок бази мутакхассисларнинг фикрига кура бу текхника хомиладорликдан сакланиш учун макбул емас ва жуда паст курсаткичли самарадорликка егалиги туфайли кузланган максадга олиб келмаслиги мумкин.

Камчиликлари: Жинсий алоканинг тукхтатилиши еркакларда потентсиал бузилишлар билан тахдид килади.

Контратсептивларни танлаш коидалари

Контратсептсиянинг муайян усулларини куллаш буйича тавсиялар мавжуд.

Хомиладорликдан сакловчи воситаларни уларнинг камчилигига караб танлаш керак. Ёш даврда инфектсия ва хомиладор булиб колиш кхавфи мавжуд, шунинг учун орал контратсептивлар билан биргаликда презерватив ёки факат презервативни узини куллаш якхширокдир. Каттарок ёшга келиб бачадон ичи спиралларидан фойдаланиш мумкин.

КОК воситаларни 18-35 ёш оралигида куллаш енг макбул танлов саналади. 35 ёшдан кейин ёш гурухига мувофик тарзда бошка воситалар танлаш тавсия етилади.

Презерватив хар кандай ёшда ишлатилиши мумкин, аммо тугрукдан кейинги даврда тавсия етилмайди.

Хаккимизда

Яна маълумот

scale_1200-1

Кунгил айниши сабаблари

КУНГИЛ АЙНИШ ВА ИЧ КЕТИШ САБАБЛАРИ   Овкат хазм килиш тизимингиз безовта булганда ёки соглигингизга зарар …