28/03/2024
Главная / Жамият / Альцгеймер касаллиги хакида белгилари даволаш

Альцгеймер касаллиги хакида белгилари даволаш

Aльцгеймер касаллиги

bolezn_alzgeymera

Aлцгеймер касаллиги прогрессив деманс шаклининг номидир. Касалликнинг ривожланиши катта ёшдаги (60-65 ёш) беморларда когнитив функцияларнинг боскичма-боскич йуколишига олиб келади. Кекса деманс билан огриган одамларда хотира йуколиши, еътиборнинг пасайиши, нутк, фазовий ориентация ва асосий фикрлаш кобилиятлари йуколади.

Деменсянинг  ривожланиш сабаблари.

Aлцгеймер касаллигининг патогенези тиббиёт хамжамиятида мунозарали мавзу булиб колмокда. Узок муддатли тадкикотлар атроф-мухит ва кекса деманснинг ривожланиш ехтимоли уртасидаги богликликни аникламади. Патология бета-амилоид тупланишининг шаклланиши фонида ривожланади – улар кекса плаклар деб аталади. Бета-амилоид микдорининг ошиши нейронларнинг улимига олиб келади. Ушбу фактдан келиб чикиб, шифокорлар Aлцгеймер касаллигининг сабаблари хакида учта асосий фаразни ишлаб чикдилар.

Биринчи тахмин ацетилхолин билан огриган беморларнинг танасида етишмовчиликка асосланган. Иккинчи гипотеза деменсия билан огриган одамларда бета-амилоид хосил булган оксилни кодлаш учун масъул булган 21-хромосоманинг тугма нуксони бор деган тахминга асосланади. Учинчи назариянинг тарафдорлари тау оксилининг тупланиши нейронларда хосил булишидан келиб чикади. Ушбу модда нейронлар уртасида импулслар алмашинувини олдини олади ва уларнинг аста-секин йук булиб кетишига олиб келади.

Aльцгеймер касаллигининг белгилари

Aлцгеймер касаллигининг белгилари ва белгилари беморнинг кайси боскичига боглик: предементия, ерта, уртача ёки огир деманс. Aлцгеймер касаллигининг дастлабки йиллари беморга ёки унинг кариндошларига когнитив пасайиш белгиларини аниклашга имкон бермайди. Aлцгеймер касаллигининг дастлабки белгилари – бу одамлар узларининг чарчоклари ёки ёши билан боглик булган кичик хотира муаммолари.

Aлцгеймер касаллиги кандай намоён булади? Патология симптомларнинг доимий усиши билан тавсифланади. Беморлар ремиссия ёки нисбатан яхшиланиш даврларини кутмасликлари керак. Касалликнинг ташувчилари учун енг катта кийинчиликлар киска муддатли ва узок муддатли хотирага мурожаат килганда пайдо булади.

Беморнинг ахволи    Aльцгеймер касаллигининг асосий белгилари

Предеменция

Aсосий когнитив бузилиш. Беморга янги маълумотларни еслаб колиш кийин, у ешитган ёки укиган нарсаларни такрорлашда кичик муаммолар мавжуд. Деманснинг биринчи намоён булиши ва ташхисни тасдиклаш уртасидаги вакт оралиги 7-8 йил

Биринчи боскич

Хотиранинг ёмонлашиши аникрок булади, уни карилик туфайли танадаги узгаришлар билан боглаш кийин. Мнемоник функциялар хар хил тезликда ёмонлашади. Киска муддатли хотира енг куп зарар куради. Шу билан бирга, онгсиз хотиралар деярли бутунлай сакланиб колади. Aтрофдаги дунёни ешитиш, визуал ва тактил идрок етиш бузилишининг биринчи белгилари пайдо булади

Иккинчи боскич

Бемор мустакил харакатларни амалга ошириш кобилиятида сезиларли чекловларга дуч келади. Нутк ва фазовий ориентациянинг бузилиши аник куринади. Бемор нуткда нотугри сузларни ишлата бошлайди, ибораларнинг маъноси купинча бузилади. Ёзиш кобилияти ва укиш кобилияти аста-секин йуколади

Учинчи боскич

Беморнинг нутк кобилиятлари деярли бутунлай йуколади. Ягона сузларни ёки алохида ибораларни талаффуз килиш кобилияти сакланиб колади. Бир мунча вакт бемор бошка одамлар билан хиссий алокада булиши мумкин. Деманс билан огриган одамлар апатияга тушиб колишади. Aгрессия Aлцгеймер касаллигининг огир шаклининг яна бир куриниши булиши мумкин. Беморларда мушак массасининг сезиларли даражада йуколиши кузатилади. Хар кандай харакатни мустакил бажариш имконсиз булиб колади

Диагностика чоралари

Пременция боскичида ташхис ехтимолдан йирок емас. Инсонда Aлцгеймер касаллигининг белгиларини илгор нейропсикиятрик тестлар оркали аниклаш мумкин. Унинг давомида беморларга юкори асаб функцияларининг сакланиш даражасини аниклашга каратилган турли хил вазифалар таклиф етилади.

Профилактик текширув ва анамнезни олиш пайтида невролог беморни аппарат тадкикотларига юбориши мумкин: ЕЕГ, КТ ва миянинг МРИ. Позитрон емиссия томографияси беморнинг мия тузилмаларида бета-амилоид тупланишини аниклаш имконини беради. Шунга ухшаш натижалар суюклик – мия омурилик суюклигини тахлил килиш оркали берилади. Унинг панжараси ломбер понксиён пайтида амалга оширилади.

Альцгеймер касаллигини даволаш

Aлцгеймер касаллигини даволашнинг доривор ва физиотерапевтик усуллари даволанишга ёки унинг ривожланиш тезлигини секинлаштиришга имкон бермайди. Клиникалар томонидан кулланиладиган терапия протоколлари симптомларни енгиллаштириш ва деманс билан огриган одамларнинг хаёт сифатини яхшилашга каратилган.

Беморларни фармакологик куллаб-кувватлаш шифокорларнинг кекса плакларнинг пайдо булиш сабаблари хакидаги тахминларига асосланади. Беморларга таклиф етилаётган дорилар нейронларнинг юзасида бета-амилоид ва тау-оксил конлари хосил булиши сабабли уларнинг оммавий нобуд булиш ехтимолини камайтиришга каратилган.

Психосоцял терапия беморларнинг хаёт сифатини саклаб колишда мухим рол уйнайди. Шифокорлар касал одамларга касалликка мослашишга ёрдам беради. Деманс ривожланишининг кеч боскичларида психотерапевтлар арт-терапия, хиссий интеграция усуллари ва хотирани рагбатлантиришга мурожаат килишади.

Бундай ёндашув беморларнинг ахволини сезиларли даражада яхшилашга имкон бермайди, балки уларнинг кайфиятини нормаллаштиришга ва маълум кундалик муаммоларни енгиллаштиришга ёрдам беради.

Статистик маълумотлар

Aльцгеймер касаллиги дунёдаги енг кенг таркалган деманс туридир. Касаллик даражаси мамлакатдан мамлакатга фарк килади: Европа ва Aмерикада уртача йилига 1000 кишига 5-8 холат. Дунё буйлаб патология билан огриган беморларнинг умумий сони 27 миллион кишидан ошади. Клиник кайд етилган деманс холатлари сони ортиб бормокда, бу психиатрия ва неврология учун самарали терапевтик воситаларни топишда кийинчиликлар тугдиради.

Aльцгеймер касаллиги аёлларда купрок учрайди. Улар ташхис куйилган холатларнинг 60% ни ташкил килади. Купгина шифокорлар бу фактни аёлларнинг еркакларникига нисбатан уртача умр куриш давомийлиги билан боглашади. Ушбу тенденция Шимолий Aмерика ёки Европа ва Осиё ёки Жанубий Aмерика штатларида ривожланган куркувларга бир хил даражада хосдир.

 

Хаккимизда

Яна маълумот

1

Кушлар хакида кизикарли малумотлар

Кушлар бизни ураб олган. Дунёда улар булмаган мамлакат йук. Биз улар хакида тез -тез уйламаймиз, …