Пазанда – Pazanda Ҳархела маълумотлар
Инсон танасидаги қон кислород ва озиқ моддаларни ички органларга етказиб беради, бактериялар ва вирусларга барқарор иммунитетни таъминлайди. Aгар у жуда қалин бўлса, у капиллярларни ва кичик томирларни ёмонроқ тўлдиради, ички органларга яхши кирмайди ва шунинг учун уларнинг ишида муаммоларни келтириб чиқаради.
Қалин қон юрак хуружи ёки қон томирига сабаб бўлади. Шу сабабли, қон айланиш тизимида муҳрлар ва қон пıҳтıларı пайдо бўлиши мумкин. Шунинг учун муаммоларни олдини олиш учун ўз вақтида чоралар кўриш учун қоннинг ҳолатини кузатиш муҳимдир.
Қоннинг қанчалик қалин еканлигини аниқлаш учун сиз мутахассис билан боғланишингиз керак. Бундан ташқари, танадаги қон оқимини секинлаштирмаслик ёки қоннинг жуда қалинлашганини ўз вақтида аниқлашга йўл қўймайдиган профилактика чораси ҳам мавжуд.
Танадаги қон сувдан беш баравар секин оқса, бу нормал ҳисобланади. Бундай ҳолда, қоннинг нисбий зичлиги қизил қон ҳужайралари сонига боғлиқ ва куб сантиметр учун 1,064 граммдан ошмайди. Қондаги қизил қон ҳужайраларининг зичлиги, сони бир нечта омилларга таъсир қилади: озиқ-овқат ва ичимликлар, турмуш тарзи, ёмон одатлар, касалликлар ва патологиялар.
Қон билан боғлиқ муаммолар борлигини қандай тушуниш мумкин
Қоннинг яхши ҳолати учун фаол ҳаёт тарзи, спорт, кундалик режимга риоя қилиш ва тўғри овқатланиш керак. Ерта ўз-ўзини ташхислаш ҳам муҳимдир, бу биринчи муаммоларни аниқлашга ёрдам беради. Қон одатдагидан кўра қалинроқ бўлиши мумкинлигини тушуниш учун сиз бир нечта нуанcеларга еътибор беришингиз керак.
Қоннинг қалинлашиши оёқ-қўлларининг енгил карıнcаланмасı, қўл ва оёқларнинг уйқучанлиги, совуқ қўллар ва оёқлар, кўк тери билан кўрсатилади. Шунингдек, ешитиш ва кўриш ёмонлашганига еътибор беринг. Шу билан бирга, тиннитус ва кўз ёшлари кучайиши мумкин.
Aнксийете ҳисси ҳам аломат бўлиши мумкин. Aгар қонда суюқлик етарли бўлмаса ва қизил қон ҳужайралари миқдори жуда юқори бўлса, кесилганда у қоронғи бўлиб чиқади ва аста-секин оқиб чиқади.
Яна бир белги – уйқучанлик, яъни миянинг кислород очлиги, безовта ва безовта қилувчи уйқу. Семптомлар мушакларнинг оғриғи, гўё юқори ҳарорат, нафас қисилиши, чунки юрак қонни помпалай олмайди ва аритмия.
Муаммо қоннинг зичлигида еканлигига ишонч ҳосил қилиш учун сиз аниқ ташхис қўядиган ва тавсиялар берадиган шифокор билан маслаҳатлашингиз керак.
Варикоз томирлари, диабетес меллитус, панкреатит, гепатит, лейкемия кўпинча қон зичлиги ошиши билан бирга келади. Бундай ҳолда, сизнинг диетангиз ҳақида шифокор билан маслаҳатлашиш ҳам яхшироқдир.
Қандай овқатлар қон касаллиги билан боғлиқ касалликлар хавфини камайтиришга ёрдам беради
Тўғри овқатланиш ҳақида олдиндан ғамхўрлик қилиш яхшироқдир. У қоннинг тўғри мустаҳкамлигини сақлашга ёрдам берадиган овқатларни ўз ичига олади.
Суюқлик нормасини ичиш – кунига тахминан 2,5 литр сув, шу жумладан шўрва каби суюқ овқат. Aйниқса, ёзда, танани совутиш учун кўпроқ суюқлик керак бўлганда. Шарбатлар, алкоголли ёки газланган ичимликлар емас, балки оддий сув бўлса яхши бўлади, чунки сув шарбатларга, CО2 (карбонат ангидрид) ва ундан ҳам кўпроқ C2Ҳ5ОҲ (спиртли ичимликлар) га қараганда нейтралроқдир.
Кундалик рационга зайтун мойи, саримсоқ ва пиёз, лимон, ёнғоқ ва уруғлар, лавлаги, какао ва қора шоколад, балиқ, помидор, денгиз ўтлари, резаворлар каби маҳсулотларни киритиш фойдалидир.
Қонни суюлтирувчи маҳсулотлар
Лимон қон томирлари деворларини мустаҳкамлашга ёрдам берадиган П ва C витаминларига бой. Унинг таркибида инсон организмидаги метаболизм учун зарур бўлган кўплаб калий, темир, калций, фосфор тузлари мавжуд.
Какао ва қора шоколадни мунтазам истеъмол қилиш қондаги хавфли холестерин даражасини ва унинг ёпишқоқлигини пасайтиради.
Зайтун мойи қон учун зарур бўлган тўғри ёки тўйинмаган ёғларни ўз ичига олади. Улар қайта ишланмаган совуқ прессланган маҳсулотда. Бунинг сабаби, маҳсулот фақат механик ишлов бериш ва тозалашга (филтрлаш ёки чўктириш) дучор бўлади, шунинг учун қайта ишлашга қўшимча аралашмалар кирмайди. Ёг ъбиологик фаол ва фойдали моддаларнинг катта миқдорини ҳам ўз ичига олади. Зиғир уруғи ёғи фойдали омега-3 ёг ъкислоталарининг қўшимча манбаи бўлиши мумкин. Бу ёмон холестерин даражасини пасайтиради ва қонни суюлтиради.
Aгар саримсоқ мунтазам истеъмол қилинса, қон томирларида қон ивиши еҳтимолини 50% га камайтиради. Пиёз ва саримсоқ ҳам “ёмон” даражасини пасайтиради ва “яхши” холестерин миқдорини оширади, кислород оксидланиши натижасида ҳужайраларни шикастланишдан ҳимоя қилади.
Ёнғоқ, кажу ва бодом таркибида холестериннинг сўрилишига таъсир қилувчи ва қон томирлари деворларида бляшка шаклланишига тўсқинлик қилувчи махсус фитостерол бирикмалари мавжуд. Сиз кунига 30 граммдан кўп бўлмаган ёнғоқларни истеъмол қилишингиз мумкин. Улар калорияларда жуда юқори (улар кўп тўйинмаган кислоталар шаклида ёғларга ега), аллергияга олиб келиши мумкин (масалан, йерфıстığı) ва баъзи органларга салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Масалан, кўп миқдорда истеъмол қилинган ёнғоқ миянинг ишига, финдиқ – қон томирларига, бодом еса – буйракларга салбий таъсир қилади.
Лавлаги винаигретте ёки борсч учун мос келади ва балиқ ёғли денгиз бўлиши керак. Балиқ ёғи ҳам яхши. Денгиз маҳсулотлари ва денгиз балиқларида қоннинг нормал вискозитесини таъминлайдиган аминокислота таурин мавжуд. Лавлаги организмнинг юрак тизимини ҳимоя қилади, қон босимини пасайтиради. У қондаги метаболизмда иштирок етадиган, уни зарарли микроелементлар, бактериялар ва металлардан тозалашга ёрдам берадиган муҳим консентрацияда калций ва пектин моддаларини ўз ичига олади.
Ёғли денгиз балиқлари (сардаля, скумбрия, оркинос, қизил икра, селд) таркибида омега-3 кўп тўйинмаган ёғли кислоталар мавжуд. Бизнинг танамиз уларни керакли миқдорда синтез қилмайди. Aммо бу моддалар овқат ҳазм қилиш, саломатликни сақлаш учун зарурдир. Улар метаболизмда фаол иштирок етадилар, тана ҳужайралари учун қурилиш материали бўлиб хизмат қиладилар, атеросклероз, юрак, қон томирлари ва нафас олиш органлари касалликларининг олдини олади.
Помидорларда қон ивишини камайтирадиган модда мавжуд. Бундан ташқари, қон қуйқалари хавфини камайтиради. Сиз помидор шарбатини ҳам ичишингиз мумкин.
Денгиз ўтлари ёдни ўз ичига олади, оқсилларни, шунингдек, фосфор ва темирнинг сўрилишини яхшилайди ва қон томирларига анти-склеротик таъсир кўрсатади.
Резаворлардан сиз малина, кўк, клюква, қулупнай, гилос, ширин гилосни истеъмол қилишингиз мумкин, улар таркибида қон зичлигини камайтиришга ва пıҳтıларıн шаклланишига ёрдам берадиган моддалар мавжуд.
Ушбу рўйхатдаги камида иккита ёки учта маҳсулот ҳар куни менюда бўлиши керак. Кейин қоннинг зичлигини оптимал даражада ушлаб туриш мумкин бўлади.
Aгар сизда қон билан боғлиқ муаммолар мавжуд бўлса, диетангизга оқсиллар, аминокислоталар ва ёғларни ўз ичига олган овқатларни киритинг. Биринчисининг асосий манбаи балиқ, биринчи навбатда денгиз, шунингдек тухум ва сут маҳсулотлари бўлиши керак. Товуқ ва курка гўшти ҳафтасига икки марта диетага киритилиши мумкин. Кўпинча бу шарт емас, чунки меню турли хил бўлиши керак.
Қонга ва витамин етишмаслигига таъсир қилади. Шунинг учун организм калций, магний, темир, витамин C ни керакли миқдорда олиши керак.Уларни табиий ва соғлом маҳсулотлардан ёки ушбу моддаларни ўз ичига олган витамин комплекси шаклида олишингиз мумкин.
Қандай махсулотлар қон учун зарарли
Носоғлом озиқ-овқат қон зичлигини оширади. Буларга қуйидагилар киради: колбаса, дудланган маҳсулотлар, гўштли булон, қаймоқ, оқ узум, чўчқа гўшти, чўчқа ёғи, гречка, турп, анор, банан, манго, шунингдек, атиргул кестириб, арониа. Ушбу озиқ-овқатлар таркибида тўйинган ёг ъкислоталари, шунингдек, қоннинг вискозитесини оширадиган транс ёғлари мавжуд. Ўсимликлардан тайёрланган қайнатмаларни тез-тез ичсангиз ҳам зарарли бўлиши мумкин, чунки қайнатма ҳали ҳам фақат хушбўй гуллар ва ўсимликларнинг мевалари бўлган сув емас, балки биологик фаол суюқликдир. Шунинг учун, жуда тез-тез ишлатилса ва нотўғри ишлатилса, улар яхши емас, балки зарар келтиради.
Қоннинг вискозитеси спиртли ичимликларни, чекишни ва кўп миқдорда тузни оширади. Баъзи дорилар, хусусан, гормонал, диуретик, туғилишни назорат қилиш, қонни жуда қалинлаштиради.
Эслаб қолинг
1. Қалин қон туфайли органлар иш учун керакли моддаларни олмайдилар ва организм вирус ва бактериялардан камроқ ҳимояланади.
2. Қоннинг ҳолатига турмуш тарзи, ёмон одатлар, семизлик, айрим касалликлар ва тўйиб овқатланмаслик таъсир қилади.
3. Оқсилларга, аминокислоталарга ва тўйинмаган ёғларга, шунингдек, витаминлар – калций, магний, темир, С витаминига бой таомларни танланг.
4. Рационингизга ёғли денгиз балиқлари ва денгиз маҳсулотлари, товуқ ёки курка гўшти, саримсоқ ва пиёз, денгиз карамини, лавлаги ва қора шоколад, помидор шарбати ва резавор меваларни киритинг. Ўсимлик дамламалари ва чойларни суиистеъмол қилманг.
5. Ўз-ўзини даволашга уринманг. Қоннинг вискозитесини ошириш касаллик белгиси бўлиши мумкин.
6. Сув нормасини ичиш – кунига 2,5 литргача.
7. Ўзингизни тингланг, тана берадиган сигналларга еътибор беринг: қўл ва оёқларда уйқусизлик, оёқ-қўлларда ҳароратнинг пасайиши, ёмон уйқу, ташвишнинг кучайиши, нафас қисилиши ва мушакларнинг оғриғи.
