Главная / Иқтисодиёт / Бизнес режа – намунаси, таёрлаш

Бизнес режа – намунаси, таёрлаш

Малумки, тадбиркорлик фаолияти юритишнинг муҳим омилларидан бири бизнес ишини режалаштиришдир. Пухта ва пишиқ тузилган бизнес-режа нафақат кредит ресурсларидан фойдаланиш имкониятини яратади, балки бизнеснинг барқарорлигини кафолатлайди.

Бизнес-режанинг уч вазифаси

Бизнес-режа ўз моҳиятига кўра, уч муҳим вазифани бажаради. Биринчидан, корхона, фирма ва компаниянинг, шу билан бирга, жамоа азоларининг асосий мақсад ва вазифаларини белгилаб беради. Иккинчидан, ҳисоб-китоблар, сарф ва харажатлар, бизнесни ташкил қилиш ва юритишнинг асосий йўналишлари белгиланган ғоя ёки бирламчи лойиҳанинг амалий ҳаракат дастури шаклига келтирилган ҳужжат. Учинчидан, бизнес-режа молиялаштириш, кредит ресурсларидан фойдаланиш, шунингдек, сармоядор шерикларни ҳамкорликка жалб етиш.

Стратегик моделлаштириш

Асослантирилган, мақсадли бизнес-режа тузиш муайян вақт ва маблағ талаб қилади. Чунки ушбу жараён бир нечта босқичларни ўз ичига олиб, молиявий ҳисоб-китоб фаолиятини, бундан ташқари, иқтисодий, сосиологик таҳлиллар, маркетинг ва стратегик моделлаштириш каби бошқа ҳаракатларни ҳам талаб қилади. Шу туфайли бизнес-режа тузиш учун ихтисослашган консалтинг компаниялари ёки мустақил консултантларга мурожаат қилиш лозим.

Режа тузиш хизмати нархлари

Буюртма асосида бизнес-режа тузиш лойиҳанинг мураккаблик даражасига қараб 200 минг сўмдан бир неча миллион сўмгача туриши мумкин. Такидлаш керакки, сизда туғилган ғояни ҳеч ким сизчалик яхши билмайди. Шу сабабли бизнес-режа тузиш жараёнида ўзингиз бевосита иштирок этишингиз мақсадга мувофиқ бўлади.

Тажрибали мутахассисларнинг билдирган фикрига кўра, бизнес-режа қатор саволларга жавоб бериши лозим.

Булар қуйидагилар:

• бизнес-режа бошланғич ғоя ва лойиҳасининг ўзига хослиги нимада;

• унда кўзда тутилган маҳсулот ёки хизматга эҳтиёж сезган ва истемолчилар пул тўлашга тайёрми-йўқми;

• ишни бошлаш учун (бошланғич) ва ривожлантириш учун (истиқболда) қанча маблағ керак бўлади;

• ушбу бизнеснинг кенгайиши ва ривожланиш имкониятлари қанақа;

• бизнес жараёнида қандай обектив ва субектив қийинчиликлар туғилиши мумкин;

• ушбу қийинчиликларни енгишнинг имкониялари қай даражада;

• бозордаги вазият: рақобатчилар, ҳамкорлар, шериклар тасири қай даражада;

• жамоа азолари, мутакҳассисларни жалб қилиш имконияти қандай?

Шунингдек, бизнес-режага барча даромад манбалари ва харажатлар, корхона қанча ва қачон фойда келтира бошлаши кутилмоқда каби ҳисоб-китобларни ўз ичига олган бўлимларни киритиш лозим.

Хўш, сиз агар бизнес-режани ўзингиз тузмоқчи бўлсангиз – унда нималар акс этиши лозимлиги хусусида тўхталамиз.

Бош саҳифа, мундарижа, ҳажм

Энг асосийсидан бошланг: компаниянинг номи, манзили, барча тасисчиларнинг телефон рақами ва алоқа манзиллари, шунингдек, бутун ҳужжат бўйича мундарижани тузиб чиқинг. Бизнес-режанинг умумийҳажми барча иловалар билан бирга 30-40 бетдан ошмаслиги керак.

Бозордаги имкониятлар

Ўз маҳсулот ёки хизматингизни кимга сотишингиз ва нима сабабдан ушбу гуруҳ сиз учун қизиқарли еканлигини тушунтириб беринг. Бунда бир неча муҳим саволларга жавоб бериш керак. Масалан: бозордаги талабнинг ҳажми қандай, у қанчалик тез ўсмоқда, ўсиш имкониятлари ва қандай бўлажак хавфлар мавжуд, сиз уларни қандай бартараф қилмоқчисиз?

Бизнес-модел

Бу бўлим барча даромад манбаларини (маҳсулот ёки хизматни сотиш) ва компания харажатлари таркибини (иш ҳақи фонди, ижара, експлуатасион харажатлар) батафсил тавсифлаб бериши керак. Барча даромад ва харажатларни кўрсатганингизга амин бўлинг. Бундан ташқари, асосий етказиб берувчи ва харидорларни ҳам кўрсатинг. Ҳақиқатда, бу бўлим бўлажак фирманинг ишлаб чиқариш режаси ҳисобланади.

Молиявий кўрсаткичлар ва прогнозлар

Агарда корхонангиз ишлаётган бўлса, йиллик фойда ва зарарлар, баланс ҳисоботи ва пул маблағларининг ҳаракатлари ҳақида бир йиллик ҳисоботни, шунингдек, илк сармоялар қанча тез ўзини оқлаши кўрсатилган таҳлилни ҳам илова қилинг.

Маблағлар манбаи ва улардан фойдаланиш

Агар сиз сармоядорлардан маблағ олишни режалаштираётган бўлсангиз, улар албатта, маблағлардан қандай фойдаланишни режалаштираётганлигингизни билишни исташади. Бу бўлимда ишни йўлга қўйиш учун кетадиган харажатлар: офис ва иш хоналари, янги ускуна сотиб олиш, компания логотипи дизайни ва ҳоказоларни кўрсатиш лозим. Кўпчилик тадбиркорлар янги бизнесни бошлаш қийматига етарлича баҳо беришмайди. Шу сабабли сармоядорларга мурожаат қилишдан илгари буларнинг барини ҳисоблаб чиқинг.

Иловалар

Бизнес-режа фақат корхона асосларини тасвирлаб беради, холос. Шу сабабли бизнес-режа охирида барча керакли ҳужжатларни илова қилиш зарур. Буларга резюмелар, кредитни тўлашга қодирлик ҳақида малумотлар, иш самарасини ошириб бориш режаси, маҳсулот ва хизматлар бозорининг батафсил таҳлили, хўжалик ва бошқа шартномалар нусхалари, шу жумладан, ижара ҳақида, бўлажак мижозлардан кафолат хатлари, патент ва товар белгисининг рўйхатдан ўтганлиги ҳақида гувоҳнома, хамкорлик келишувлари, фирманинг рўйхатдан ўтганлиги ҳақидаги гувоҳнома киради.

Бизнес-режада нималар бўлмаслиги керак?

– мавжуд маҳсулот ва хизматлар тавсифи.

– аслида жамоага кирмайдиган “бошқарув жамоаси азолари”.

– “рақобат йўқ”, “ўхшаши йўқ маҳсулот (хизмат)”, “улкан бозор”, “амалга ошириш осон” каби иборалар.

– ғоянгизни ҳар қандай ҳолатда ва баҳода сотиб олиш мумкинлиги ҳақида режалар.

– асосчилар, бошқарув кенгаши азолари ҳақида сохта таржимаи ҳол ва малумотлар.

– молиялаштиришга вада берилган ёки муҳокама қилинмоқда каби иборалар.

– фақат йиллар бўйича кўрсатилган молиявий прогнозлар.

– бозорнинг етарлича чуқур бўлмаган тахминий таҳлили.

– чамалаб ҳисобланган операсион харажатлар.

– чексиз даражада юқорига қараб кетган фойдалар ҳақидаги режалар.

– ишончлилиги етарли текширилмаган ҳамкорлар.

Ҳаққимизда Barno Mir

Яна маълумот

5

Даромади 10 млрд сўмдан кам бўлмаган тадбиркорлар учун давлат харидларида 20 фоизлик квота жорий этилади

Президентнинг “Тадбиркорлик субъектларини тоифаларга ажратиш мезонлари ҳамда солиқ сиёсати ва солиқ маъмуриятчилигини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари …