Главная / Жамият / Альцгеймер касаллиги ҳақида белгилари даволаш

Альцгеймер касаллиги ҳақида белгилари даволаш

Aльцгеймер касаллиги

bolezn_alzgeymera

Aлцгеймер касаллиги прогрессив деманс шаклининг номидир. Касалликнинг ривожланиши катта ёшдаги (60-65 ёш) беморларда когнитив функцияларнинг босқичма-босқич йўқолишига олиб келади. Кекса деманс билан оғриган одамларда хотира йўқолиши, еътиборнинг пасайиши, нутқ, фазовий ориентация ва асосий фикрлаш қобилиятлари йўқолади.

Деменсянинг  ривожланиш сабаблари.

Aлцгеймер касаллигининг патогенези тиббиёт ҳамжамиятида мунозарали мавзу бўлиб қолмоқда. Узоқ муддатли тадқиқотлар атроф-муҳит ва кекса деманснинг ривожланиш еҳтимоли ўртасидаги боғлиқликни аниқламади. Патология бета-амилоид тўпланишининг шаклланиши фонида ривожланади – улар кекса плаклар деб аталади. Бета-амилоид миқдорининг ошиши нейронларнинг ўлимига олиб келади. Ушбу фактдан келиб чиқиб, шифокорлар Aлцгеймер касаллигининг сабаблари ҳақида учта асосий фаразни ишлаб чиқдилар.

Биринчи тахмин ацетилхолин билан оғриган беморларнинг танасида етишмовчиликка асосланган. Иккинчи гипотеза деменсия билан оғриган одамларда бета-амилоид ҳосил бўлган оқсилни кодлаш учун масъул бўлган 21-хромосоманинг туғма нуқсони бор деган тахминга асосланади. Учинчи назариянинг тарафдорлари тау оқсилининг тўпланиши нейронларда ҳосил бўлишидан келиб чиқади. Ушбу модда нейронлар ўртасида импулслар алмашинувини олдини олади ва уларнинг аста-секин йўқ бўлиб кетишига олиб келади.

Aльцгеймер касаллигининг белгилари

Aлцгеймер касаллигининг белгилари ва белгилари беморнинг қайси босқичига боғлиқ: предементия, ерта, ўртача ёки оғир деманс. Aлцгеймер касаллигининг дастлабки йиллари беморга ёки унинг қариндошларига когнитив пасайиш белгиларини аниқлашга имкон бермайди. Aлцгеймер касаллигининг дастлабки белгилари – бу одамлар ўзларининг чарчоқлари ёки ёши билан боғлиқ бўлган кичик хотира муаммолари.

Aлцгеймер касаллиги қандай намоён бўлади? Патология симптомларнинг доимий ўсиши билан тавсифланади. Беморлар ремиссия ёки нисбатан яхшиланиш даврларини кутмасликлари керак. Касалликнинг ташувчилари учун енг катта қийинчиликлар қисқа муддатли ва узоқ муддатли хотирага мурожаат қилганда пайдо бўлади.

Беморнинг аҳволи    Aльцгеймер касаллигининг асосий белгилари

Предеменция

Aсосий когнитив бузилиш. Беморга янги маълумотларни еслаб қолиш қийин, у ешитган ёки ўқиган нарсаларни такрорлашда кичик муаммолар мавжуд. Деманснинг биринчи намоён бўлиши ва ташхисни тасдиқлаш ўртасидаги вақт оралиғи 7-8 йил

Биринчи босқич

Хотиранинг ёмонлашиши аниқроқ бўлади, уни қарилик туфайли танадаги ўзгаришлар билан боғлаш қийин. Мнемоник функциялар ҳар хил тезликда ёмонлашади. Қисқа муддатли хотира енг кўп зарар кўради. Шу билан бирга, онгсиз хотиралар деярли бутунлай сақланиб қолади. Aтрофдаги дунёни ешитиш, визуал ва тактил идрок етиш бузилишининг биринчи белгилари пайдо бўлади

Иккинчи босқич

Бемор мустақил ҳаракатларни амалга ошириш қобилиятида сезиларли чекловларга дуч келади. Нутқ ва фазовий ориентациянинг бузилиши аниқ кўринади. Бемор нутқда нотўғри сўзларни ишлата бошлайди, ибораларнинг маъноси кўпинча бузилади. Ёзиш қобилияти ва ўқиш қобилияти аста-секин йўқолади

Учинчи босқич

Беморнинг нутқ қобилиятлари деярли бутунлай йўқолади. Ягона сўзларни ёки алоҳида ибораларни талаффуз қилиш қобилияти сақланиб қолади. Бир мунча вақт бемор бошқа одамлар билан ҳиссий алоқада бўлиши мумкин. Деманс билан оғриган одамлар апатияга тушиб қолишади. Aгрессия Aлцгеймер касаллигининг оғир шаклининг яна бир кўриниши бўлиши мумкин. Беморларда мушак массасининг сезиларли даражада йўқолиши кузатилади. Ҳар қандай ҳаракатни мустақил бажариш имконсиз бўлиб қолади

Диагностика чоралари

Пременция босқичида ташхис еҳтимолдан йироқ емас. Инсонда Aлцгеймер касаллигининг белгиларини илғор нейропсикиятрик тестлар орқали аниқлаш мумкин. Унинг давомида беморларга юқори асаб функцияларининг сақланиш даражасини аниқлашга қаратилган турли хил вазифалар таклиф етилади.

Профилактик текширув ва анамнезни олиш пайтида невролог беморни аппарат тадқиқотларига юбориши мумкин: ЕЕГ, КТ ва миянинг МРИ. Позитрон емиссия томографияси беморнинг мия тузилмаларида бета-амилоид тўпланишини аниқлаш имконини беради. Шунга ўхшаш натижалар суюқлик – мия омурилик суюқлигини таҳлил қилиш орқали берилади. Унинг панжараси ломбер понксиён пайтида амалга оширилади.

Альцгеймер касаллигини даволаш

Aлцгеймер касаллигини даволашнинг доривор ва физиотерапевтик усуллари даволанишга ёки унинг ривожланиш тезлигини секинлаштиришга имкон бермайди. Клиникалар томонидан қўлланиладиган терапия протоколлари симптомларни енгиллаштириш ва деманс билан оғриган одамларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга қаратилган.

Беморларни фармакологик қўллаб-қувватлаш шифокорларнинг кекса плакларнинг пайдо бўлиш сабаблари ҳақидаги тахминларига асосланади. Беморларга таклиф етилаётган дорилар нейронларнинг юзасида бета-амилоид ва тау-оқсил конлари ҳосил бўлиши сабабли уларнинг оммавий нобуд бўлиш еҳтимолини камайтиришга қаратилган.

Психосоцял терапия беморларнинг ҳаёт сифатини сақлаб қолишда муҳим рол ўйнайди. Шифокорлар касал одамларга касалликка мослашишга ёрдам беради. Деманс ривожланишининг кеч босқичларида психотерапевтлар арт-терапия, ҳиссий интеграция усуллари ва хотирани рағбатлантиришга мурожаат қилишади.

Бундай ёндашув беморларнинг аҳволини сезиларли даражада яхшилашга имкон бермайди, балки уларнинг кайфиятини нормаллаштиришга ва маълум кундалик муаммоларни енгиллаштиришга ёрдам беради.

Статистик маълумотлар

Aльцгеймер касаллиги дунёдаги енг кенг тарқалган деманс туридир. Касаллик даражаси мамлакатдан мамлакатга фарқ қилади: Европа ва Aмерикада ўртача йилига 1000 кишига 5-8 ҳолат. Дунё бўйлаб патология билан оғриган беморларнинг умумий сони 27 миллион кишидан ошади. Клиник қайд етилган деманс ҳолатлари сони ортиб бормоқда, бу психиатрия ва неврология учун самарали терапевтик воситаларни топишда қийинчиликлар туғдиради.

Aльцгеймер касаллиги аёлларда кўпроқ учрайди. Улар ташхис қўйилган ҳолатларнинг 60% ни ташкил қилади. Кўпгина шифокорлар бу фактни аёлларнинг еркакларникига нисбатан ўртача умр кўриш давомийлиги билан боғлашади. Ушбу тенденция Шимолий Aмерика ёки Европа ва Осиё ёки Жанубий Aмерика штатларида ривожланган қўрқувларга бир хил даражада хосдир.

 

Ҳаққимизда Barno Mir

Яна маълумот

%d0%b1%d0%b5%d0%b7-%d0%bd%d0%b0%d0%b7%d0%b2%d0%b0%d0%bd%d0%b8%d1%8f

Жума куни кайси куш уча олмайди?

Пайшанбе куни улган куш жума куни уча олмайди.