25/04/2024
Главная / Жахон / Цитрус мевалар турлари руйхати

Цитрус мевалар турлари руйхати

16_10_14_28347_fe2326b93b55cae03cab5b26350e752f

Цитрус меваларининг хусусиятлари

Цитрус мевалари оилалари:

помело;
мандаринлар;
грейфуртлар;
апелсинлар.
Бундан ташкари, алохида синф мавжуд – лимон, охак ва ситронни уз ичига олган умумий нордон навлари.

Ушбу турдаги мевалар, витаминлар таркиби туфайли, совукконлик учун ишлатилади. Мевалар бутун холда истемол килинади, хатто кобигидан хам фойдали кайнатмалар тайёрланади. Мевалар инсон танасига ижобий тасир курсатади:

метаболизмни тезлаштириш;
туяди пайдо булишига хисса кушиш;
захарли моддаларни олиб ташлаш;
иммунитет тизимини мустахкамлаш;
стрессга карши дори сифатида ишлатилади;
кон глюкоза даражасини пасайтириш;
юрак ишини нормаллаштириш;
кон томирлари фаолиятини яхшилаш.

Лимон

Лимон (ситрус × лимон); Йил давомида усишда давом етадиган, кишда баргларини тукмайдиган кичик дарахт тури ва шу дарахтнинг меваси. Лимоннинг ватани аник малум эмас. Иклими мутадил булган барча мамлакатларда етиштириладиган, ефир мойи ташувчи бу майда яшил дарахтларнинг мевалари мамлакатимизда жуда машхур. Егей ва Урта ер денгизи каби минтакаларда деярли хар бир уйнинг богида лимон дарахти бор. Мева асосан шарбати учун ишлатилади, гушти ва териси эса пиширишда ишлатилади. Лимон шарбати тахминан 5% кислотадан иборат.  киймати 2 дан 3 гача. Осон олинадиган кислота илмий талим тажрибаларида кулланилади.

16_10_14_59605_9a3fe8e78bda9b7043c230f81f84ddfaАпелсин

Цитрус икки паллалилар оиласига мансуб доимий яшил дарахт (Цитрус аурантиум) ва унинг шарсимон ёки тухумсимон хушбуй мевалари Хиндистонда. Апелсин кимматбахо мевали дарахт булганлиги сабабли, у хозир барча иссик худудларда кенг таркалган. Апелсин дарахти баландлиги 3-4 метрга етади. Барглари каттик, устки юзаси ялтирок, пастки кисмида тукли, икки жинсли гуллар.

16_10_14_44744_3f31aa4097b25580f6cf9c0d11803088Мандарин апелсин

Мандарин (Китрус ретикулата) – мутадил иклим шароитида усадиган ситрус (Рутакеае) оиласига мансуб мева тури. Мандарин апелсин, сарик ранг, гуштли ва сувли тузилишга эга. Мандаринни апелсиндан юмшокрок терисини тозалагандан кейин ейиш ёки шарбатини сикиб ичиш мумкин.

16_10_14_11127_9aa8d88d3fa3ade8b859ac5b78b1ebb0Грейпфрут

Грейпфрут (Китрус парадиси) Рутакеае оиласидан доимий яшил мева булиб, бугунги кунда куплаб навлар ва маданий шакллар етиштирилади. Унинг барглари терисимон. Гуллари оппок, мевалари йирик, шарсимон текис, оч сарик рангли, юпка пустлокли, шарбати куп. Меваларнинг уругсиз ва уругсиз турлари мавжуд. Мева булакларининг пустлоги тозаланганда, аччиклик булмайди ва уларни осонлик билан ейиш мумкин.

Цитрус мевалар руйхати

Цитруснинг 60 дан ортик турлари, шу жумладан дурагайлар мавжуд. Базилари табиий равишда олинади, бошкалари эса селексионерлар томонидан етиштирилади. Биринчи ситрус мевалари охак, помело, ситрон ва мандариндир.

Лайм
Охак нордон тами, яшил тери ранги, кичик улчамлари билан ажралиб туради. Ушбу меванинг бир нечта турлари мавжуд:

хинд;
каламанси;
кофир охак;
австралиялик ёки думалок;
Ширин (лиметта);
охак;
одатий;
форсча;
Бармок;
Папеда.
Хинд охакларининг келиб чикиш тарихи Хиндистонда бошланади. Унинг иккинчи номи – Колумбия. Бу гибрид ситрон ва мексикалик охакни кесиб утиш оркали олинган. Олимлар бу турни мустакил равишда купайтиришни хохлашди, аммо хеч кандай натижа бермади. Мева шарсимон шаклга эга, сарик рангга эга. Тери нозик, озгина хушбуй. Пулпа оч сарик, кислотали булмаган, ширин.

Кофир охак Комбава деб аталади. Мева уткир нордон тами туфайли ейилмайдиган махсулотларга тегишли. Ананавий таомларни, айникса салатларни тайёрлаш учун факат барглар ишлатилади.

Конли охак кизил тери ва пустлогига эга. У бошка вакилларга караганда анча ширин.

Австралиялик усадиган жой туфайли шундай номланган. Мевалари юмалок шаклда, кобиги зич ва калин, гушти енгил. У шакарланган меваларни тайёрлаш ва ефир мойларини олиш учун ишлатилади.

frukty-spisok4-600x450

Ламкуат 1900-йилларда етиштирилган кумкуат билан гибриддир. Мевалар майда, яшил рангда, аччик тамга эга.

Бармокли охак (бармокли) охак меванинг инсон бармоги билан ухшашлиги туфайли уз номини олди. Меваси чузинчок, узунлиги 10 см гача, пусти рангли, ингичка. Тами нордон. Одатда мевалар идишларни безаш учун ишлатилади.

Папеда – кумкуат билан хоч. Мева ажинланган тери билан яшил рангга эга. Келинг, сирни очиб берайлик: мевалар истемол килинмайди, усимлик грефт сифатида ва безак учун ишлатилади.

Форс охакининг иккинчи номи бор – Таити. У овал, яшил ранг, оч яшил гушт шаклига эга. Деярли хеч качон янги истемол килинмайди, хушбуй хид сифатида ишлатилади.

апелсин

Турларнинг тарифи:

ширин (умумий, конли, шакарли, киндик билан);
аччик (аччик, умумий, бошкалар).

Апелсин навлари:

Африкалик, у гилос (Китропсис) деб хам аталади. Мева кичик улчамли, тук сарик рангга эга, кучли хидга эга. У Африкада озик-овкат ва доривор максадларда ишлатилади.
Севиля аччик тур, у янги истемол килинмайди, факат пиширилади. Севиляда усади, кичик улчамда.
Оддий апелсин, шунингдек, Хитой олма деб аталади, хар кандай дуконда мавжуд.
Кинглет (кизил) уругсиз, ёркин кизил рангдаги зираворда фарк килади. Тами апелсин каби.
Ёввойи. Хиндистонда усади, катталиги катта, релфи бор. Йуколиб кетиш хавфи остидаги хилма-хиллик, купинча халк табобати сифатида ишлатилади.

Машхур дурагайлар:

Китранге. Унинг ота-онаси понкирус ва апелсиндир. Тери силлик, тами паст, шунинг учун у факат пиширилган холда истемол килинади.
Танкан. Унинг ота-онаси апелсин ва мандарин, ватани Тайван. Кобиги кизил, бушашган, хушбуйлиги аник, тами юкори.
Тангор апелсин ва мандарин гибридидир, зич калин терига эга, марказда куп микдорда уруглар мавжуд, янги истемол килинади.
Чинотто – мандарин ва помелонинг табиий бирикмасидан хосил булган аччик мева. У уткир, нордон тамга эга, янги истемол килинмайди; факат ширинликлар тайёрлаш учун ва хушбуй хид сифатида мос келади.

Орангело.

Унинг ота-онаси апелсин ва грейфурт, ситруснинг узи тук сарик рангга эга, катта. Пустлоги апелсинга ухшайди.
Надсудайдай – 17-асрда селексионерлар томонидан етиштирилган помело ва аччик апелсиннинг гибридидир. Тери саргиш, тозаланиши осон, гушти нордон.
Муркотт – мандарин ва апелсиннинг комбинасияси, маданият бир аср олдин устирилган. Пулпа ширин, куп уругли.

Угли апелсин, грейфурт ва мандаринни кесиб утиш оркали олинган. Мевалар катта, огир, улар янги истемол килинади.

Грейпфрут – помело ва апелсин уртасидаги табиий кхоч, у янги истемол килинади, аччик тамга эга.

Кабосу цитрусни папедалар билан кесишган холда олинган. Мева яшил рангга эга, ташки томондан мева лимонга ухшайди. Сирка, зираворлар, ширинликлар ситрус меваларидан тайй

Мандарин навлари руйхати:

Умумий. Турларнинг энг куп сонини уз ичига олади.
Роял. Бу гурухга бир нечта турлар киради, улар Осиё мамлакатларида кадрланади.
Урта ер денгизи. Урта ер денгизида кимматли.
Кичик мевали. Шарк мамлакатларида кимматли.

Сасума. Уларнинг келиб чикиш тарихи Японияда бошланади.
Мандаринларда Декопон каби куплаб дурагайлар мавжуд. Улар мандарин навларининг кесишишидир. Тарифга кура, меванинг улчами катта, кесилгандаги ранги тук сарик, кобиги чукур, ширин.

Йекан помело билан кесиб утиш оркали олинган. Бу янги нав, у 90-йилларда етиштирилган. Ташки куриниши ва тами билан у грейфуртга укхшайди, аммо ширинрок.
Юзу – Ичан лимони ва сунки (нордон мандарин) аралашмаси. У Тибет ва Хитойнинг миллий таомларини тайёрлаш учун ишлатилади. Нордон, кучли ёкимли хид билан.

Каламандин – кумкуат билан гибрид. У касалликларга ва иклим шароитларига чидамлилиги учун кадрланади. Мева тулик, шу жумладан териси билан истемол килинади.
Ситрандариннинг ота-онаси лимон ва мандариндир. Бу гайриоддий ширин ва нордон тамга эга. Ташки хусусиятларга кура, у лимонга ухшайди, у хар кандай шаклда кулланилади.
Чунки барча навларнинг энг нордон навидир, У Хитойдан келади. Юпка сарик-тук сарик рангли терига эга. Кобиги нордон. Меваларни факат пиширилган холда истемол килинг.

Лимон
Лимон хам турларга булинади: нордон ва ширин. Одатий хилма-хиллик сарик рангга, енгил нордон тамга эга. Меванинг кислоталилиги усаётган шароит ва навларга боглик.

Бергамот лимон ва апелсин гибридидир, унинг ватани Осиёдир. Мева шакли нокга ухшайди, ранги яшил, тами нордон-аччик. Бу ситрус ефир мойларини тайёрлаш ва олиш учун ишлатилади.

Гаянима ситрон билан кесишиш натижасидир. Шакли думалок, барглари ёкимли хидга эга. Тери рангпар, саргиш, кобиги нордон, уруглари бор.

Карна нави апелсин билан кесишган холда олинган. Тери ажин, калин, оч сарик. Пулпа нордон, аччик, тук сарик рангга эга. Идишлар ситрус меваларидан тайёрланади, улар тайёрланмаган холда истемол килинмайди.

Келиб чикиш тарихига кура, Йичанг тури хитойдаги шахар – Йичанг номи билан аталган. Ошхонада у лимон урнини босувчи, шунингдек, манзарали усимлик сифатида ишлатилади.

Мейер апелсин ва лимоннинг гибридидир. Мевалар катта, сарик рангга эга, гайриоддий тамга эга.

Рангерон — Узбекистонда машхур булган янги нав. Унинг силлик, тук сарик рангли териси бор. Нухат карагай игналари билан ёкимли хидга эга. Мева тулик истемол килинади.

Хаккимизда

Яна маълумот

resize

Дунёдаги энг катта аеропорт

Истанбулнинг янги аеропорти – дунёдаги энг катта аеропорт 2018-йил декабр ойида Туркиянинг Отатурк аеропортидан барча …